Spoorboekje 2022: alle wijzigingen op een rij

De hele week rijden er overdag vier Sprinters per uur van Amsterdam Centraal naar Breukelen. In 2021 was dit alleen van maandag t/m vrijdag overdag zo. Twee Sprinters rijden via Gouda door naar Rotterdam Centraal en twee via Maarssen en Utrecht Centraal naar Driebergen-Zeist. Hierdoor krijgen reizigers in Utrecht Zuilen en Maarssen nu ook in het weekend een rechtstreekse trein naar Amsterdam. ’s-Avonds moeten zij blijven overstappen in Breukelen.

Ook tussen Breukelen en Driebergen-Zeist rijden de hele week overdag vier Sprinters per uur. Buiten de spitsuren zijn dit er nu nog twee. Tussen Breukelen en Utrecht Centraal rijden ze met intervallen van 20 en 10 minuten, na Utrecht Centraal ongeveer elk kwartier. Rocov-Utrecht pleit er voor om de bus van Uithoorn naar Breukelen ook weer de hele dag vier keer per uur te laten rijden. In de spitsuren blijven er tussen Driebergen-Zeist en Veenendaal Centrum vier Sprinters per uur rijden. ’s-Ochtends richting Veenendaal en ’s-middags richting Utrecht stoppen twee van de vier Sprinters niet in Maarn: de capaciteit op het spoor laat dit niet meer toe.

NS vermindert het aantal spitsintercity’s ten noorden van Alkmaar. Dit treft reizigers die de trein gebruiken op de stations Den Helder, Den Helder Zuid, Anna Paulowna, Schagen, Heerhugowaard en Alkmaar Noord. De volgende spitsintercity’s rijden niet meer:

Vanuit Den Helder en Schagen naar Alkmaar en Amsterdam

Vanuit Amsterdam en Alkmaar naar Schagen en Den Helder

Op de Zaanlijn tussen Uitgeest, Zaandam en Amsterdam Centraal gaan in het weekend overdag meer Sprinters rijden. Hiervan profiteren vooral reizigers op de stations Uitgeest, Krommenie-Assendelft, Wormerveer, Koog aan de Zaan en Zaandijk Zaanse Schans. In plaats van twee rijden er in 2022 vier Sprinters per uur. Net als op doordeweekse dagen rijden alle Sprinters van Amsterdam Centraal door naar Muiderpoort en verder. Met deze verhoging van de sprinterfrequentie zet NS volgens het landelijke reizigersoverleg Locov een goede stap naar het aantrekkelijker maken van de trein in de agglomeratie Amsterdam. Het Locov, waaraan ook Rover deelneemt, zou graag nog een stap verder gaan en heeft NS voorgesteld om ook ’s-avonds tussen 19.30 en 21.30 vier Sprinters te laten rijden en in de spits de frequentie te verhogen tot zes Sprinters per uur.

Het aantal Intercity’s blijft gelijk: vier per uur. De vertrektijden van twee van die Intercity’s -die naar en van Lelystad Centrum- veranderen van maandag t/m vrijdag overdag. Dit heeft te maken met de vertrektijden op het tienminuten-Intercitytraject vanaf Rotterdam Centraal. De gewijzigde vertrektijden zorgen er helaas niet voor dat de aansluitingen in Rotterdam Centraal op de Intercity naar Utrecht beter worden. Integendeel, twee keer per uur wordt de overstaptijd zelfs 5 minuten langer.
Van maandag t/m vrijdag overdag rijdt er elke tien minuten een Sprinter in plaats van elk kwartier. Per uur rijden vier van de zes Sprinters van Rotterdam Centraal door naar Den Haag Centraal. De aansluitingen in Rotterdam Centraal van de Sprinter uit Dordrecht op de Intercity naar Utrecht worden in de tienminutenperiode juist wel beter. Twee keer per uur is er een overstaptijd van ongeveer 7 minuten.
In de latere avonduren en in het weekend en in het verandert er niets: er rijden dan per uur twee Sprinters en meestal vier Intercity’s met (ongeveer) dezelfde vertrektijden als in 2021.

Er rijden in 2022 minder spitsIntercity’s tussen Enkhuizen, Hoorn en Amsterdam Centraal v.v. De treinen met de hierna genoemde vertrektijden rijden niet meer: 6.24 en 8.24 van Enkhuizen naar Amsterdam Centraal en 15.36 en 16.06 van Amsterdam Centraal naar Enkhuizen.

De vertrektijden van de Sprinters die van Hoorn via Alkmaar en Haarlem naar Amsterdam Centraal rijden verschuiven een kwartier. Hiermee gaat een belangrijke wens van Rover in vervulling omdat het leidt tot betere aansluitingen in Hoorn. Reizigers vanuit de richting Enkhuizen zijn in 2022 ongeveer een kwartier sneller in Alkmaar. Dit geldt ook voor busreizigers in West Friesland. Veel bussen gaan in Hoorn ook aansluiten op de trein naar Alkmaar.
Het nadeel van deze vertrektijdenwijziging is wel dat in Alkmaar de aansluiting tussen de Intercity uit Den Helder op de Sprinter naar Haarlem slechter wordt. De overstaptijd gaat van 8 naar 24 minuten. Reizigers van Den Helder naar Haarlem reizen in 2022 sneller met een overstap in Amsterdam Sloterdijk. In de spits blijft er wel een korte overstap in Alkmaar mogelijk voor reizigers naar Beverwijk en Haarlem omdat de Intercity uit Den Helder aansluit op de spitsIntercity naar Haarlem.

Een ander nadeel van de gewijzigde vertrektijden van deze Sprinter is het verslechteren van de aansluitingen in Uitgeest in de verbinding tussen Alkmaar en de sprinterstations aan de Zaanlijn. Dit probleem speelt vooral als de Sprinter op de Zaanlijn maar twee keer per uur rijdt. NS lost dit op door op sommige momenten de vertrektijden van de Sprinter in Alkmaar richting Haarlem te vervroegen. Op verzoek van het Locov doet NS dit vaker dan ze eerst van plan was. In de richting Alkmaar gebeurt iets vergelijkbaars: de Sprinter vertrekt dan later uit Uitgeest naar Alkmaar.

De vertrektijden van de spitsintercity Alkmaar-Haarlem moeten door de hierboven beschreven wijziging ook veranderen. Daarnaast rijden deze Intercity’s voortaan in beide spitsen in beide richtingen.

Door de komst van tienminutentrein tussen Rotterdam Centraal en Den Haag HS is er op dit baanvak geen ruimte meer voor de vier keer per dag rijdende Intercity van Brussel naar Den Haag HS en terug. Alle Intercity’s van en naar Brussel rijden via de hogesnelheidslijn naar en van Amsterdam Centraal.
Haagse reizigers moeten dus altijd overstappen. De kortste overstaptijd is er in Breda, ongeveer 5 minuten. Reizigers die deze korte overstaptijd te risicovol vinden, stappen over in Rotterdam Centraal.

De stoptreinen Roosendaal-Antwerpen rijden in 2022 van maandag t/m vrijdag op andere tijden dan in 2021. De vertrektijden zijn een half uur verschoven. Hierdoor vertrekt de eerste trein een half uur vroeger uit Roosendaal en kunnen Nederlandse reizigers een half uur eerder in Antwerpen aankomen. Deze vroege trein hebben we te danken aan een goede samenwerking met onze reizigersvrienden van TreinTramBus. NS was in eerste instantie niet van plan tegemoet te komen aan het bezwaar van de consumentenorganisaties dat in de oorspronkelijke plannen de eerste trein een half uur later in Antwerpen zou aankomen. TreinTramBus vroeg aan de Belgische spoorwegen NMBS om hier iets aan te doen, wat wel lukte.

Het is de bedoeling dat Eurostar vaker van Amsterdam Centraal en Rotterdam Centraal naar London gaat rijden. Bij de start van de dienstregeling 2022 zouden er van maandag t/m vrijdag in beide richtingen vier retourritten moeten rijden, in de loop van 2022 vijf. Op zaterdag zouden er in de loop van 2022 drie treinen moeten rijden en op zondag vier, zowel naar London als naar Nederland. Vanwege de onzekerheden over maatregelen rondom Corona is het niet zeker of dit allemaal doorgaat.

Thalys rijdt vanaf het voorjaar weer rechtstreeks van Nederland naar Disneyland Paris. Op vrijdag en zaterdag heen en op zaterdag en zondag terug.

Naar Duitsland verandert de spoordienstregeling nauwelijks. De enige verandering van betekenis is de komst van een nieuwe, maar oude bekende nachttrein. De Oostenrijkse spoorwegen starten met een nachttrein van Amsterdam Centraal, Utrecht Centraal en Arnhem Centraal naar Zwitserland. De trein vertrekt uit Amsterdam om 20.30 en is tegen half zeven ’s-ochtends in Basel en even over acht uur in Zürich. De vertrektijd uit Zürich is 21.59 en uit Basel ruim een uur later. Om kwart over negen ’s-ochtends stapt u dan in Amsterdam Centraal uit. Deze nachttrein heeft ook zitrijtuigen waardoor er bijvoorbeeld een latere verbinding van Nederland naar Köln is met aankomst in de Domstad aan de Rijn om 23.45.

Van Leiden Centraal naar Utrecht Centraal via Alphen aan den Rijn rijden van maandag t/m vrijdag in de spits meer treinen, vier per uur in plaats van twee. Er rijden twee Intercity’s en twee Sprinters. De Intercity’s stoppen, net als in 2021, niet op de stations tussen Woerden en Utrecht Centraal. De twee Sprinters doen dit wel.

Tussen Woerden en Utrecht Centraal rijden net als in 2021 van maandag t/m vrijdag vier Sprinters per uur. Buiten de spits rijden er nog maar twee van de vier door van Utrecht Centraal richting Utrecht Vaartsche Rijn en Houten. Dit is een vreemde ontwikkeling. Randstadspoor Utrecht is juist bedoeld om Sprinters van verschillende trajecten aan elkaar te koppelen waardoor de trein veel aantrekkelijker en belangrijker wordt in het regionale vervoer. Rover is hiervan een groot voorstander. De Intercity van Leiden naar Utrecht rijdt als Sprinter door richting Houten. Alleen reizigers die in Woerden de trein pakken behouden hierdoor de vier rechtstreekse treinen naar Utrecht Vaartsche Rijn en verder. ’s-Avonds en in het weekend betekent dit een verbetering: het aantal treinen dat vanaf Utrecht Centraal doorrijdt gaat dan van twee naar vier per uur.

Intercityreizigers tussen Leiden en Utrecht hebben in 2021 al gemerkt dat er vaak sprintertreinstellen rijden. Dit blijft zo in 2022 en het is volgens NS nodig om de vier treinen in de spits mogelijk te maken op het grotendeels enkelsporige traject Leiden-Woerden. De sprintertreinstellen zijn sneller dan Intercitytreinstellen.

Hier rijdt van maandag t/m vrijdag overdag elke tien minuten een Intercity. Ze stoppen onderweg allemaal in Schiedam Centrum, Delft, Den Haag HS, Den Haag Laan van NOI, Leiden Centraal en Schiphol Airport. Vier keer per uur is dit een rechtstreekse Intercity van Rotterdam Centraal naar Amsterdam Zuid, twee keer per uur moeten reizigers overstappen in Leiden Centraal. Goederentreinen zorgen er een aantal keren per dag voor er tienminuten-Intercity’s uitvallen tussen Rotterdam Centraal en Den Haag HS v.v.
Tussen Rotterdam Centraal en Den Haag HS blijft ook de Intercity van Eindhoven Centraal naar Den Haag Centraal twee keer per uur rijden, maar deze stopt niet in Schiedam Centrum.

Nieuw is de Intercityverbinding van Rotterdam Centraal via Schiphol Airport naar Arnhem Centraal. Hierdoor krijgen o.a. Delft, Den Haag HS en Leiden Centraal vaker een overstapvrije verbinding met Amsterdam Bijlmer ArenA. Deze nieuwe Intercity koppelt de tienminutentreintrajecten Rotterdam Centraal-Amsterdam Zuid en Schiphol Airport-Arnhem Centraal aan elkaar. Het is echter niet zo dat er elke tien minuten een reismogelijkheid is van bijvoorbeeld Leiden Centraal naar Amsterdam Bijlmer ArenA. Die is er maar vier keer per uur, waarvan twee keer zonder overstappen. De andere twee Intercity’s uit Leiden Centraal sluiten in Schiphol Airport of Amsterdam Zuid niet aan op een Intercity richting Amsterdam Bijlmer ArenA.

De belangrijke aansluitende trajecten Den Haag Centraal-Leiden Centraal en Leiden Centraal-Haarlem krijgen geen tienminutentrein. Dit heeft gevolgen voor Intercityaansluitingen in Leiden Centraal omdat het onmogelijk is om een tienminutendienst goed op een kwartierdienst aan te sluiten. De overstaptijden worden soms wat langer waardoor de reistijd ook wat langer wordt.

De Sprinters blijven van maandag t/m vrijdag overdag vier keer per uur rijden en ‘s-avonds twee keer per uur. De vertrektijden van sommige Sprinters veranderen wel. Mooie kwartierdiensten worden minder mooie intervallen. Bijvoorbeeld tussen Rotterdam Centraal en Den Haag Centraal met intervallen van 10 en 20 minuten en tussen Leiden Centraal en Schiphol Airport intervallen van 8 en 22 minuten. De nieuwe vertrektijden hebben soms ook gevolgen voor aansluitingen tussen Sprinters en Intercity’s. Bijvoorbeeld die in Den Haag HS. Er is niet altijd meer een snelle cross-platform overstap vanuit de richting Rotterdam naar Den Haag Centraal en andersom. Op sommige momenten zijn reizigers zelfs sneller op Den Haag Centraal door met de Intercity door te reizen naar Den Haag Laan van NOI en daar over te stappen op een Sprinter naar Den Haag Centraal.
Goed nieuws is er voor Sprinterreizigers tussen bijvoorbeeld Voorschoten en Hoofddorp. Het lange stil staan van de Sprinter in Leiden Centraal wordt ingekort met ongeveer 7 minuten.

In de latere avonduren en in het weekend en in het verandert er niets. De Intercity’s en Sprinters rijden dan even vaak en op dezelfde tijden als in 2021. Behalve tussen Leiden Centraal en Schiphol Airport. Hier rijden dan twee in plaats van vier Sprinters per uur.

De Intercity rijdt hier van maandag t/m vrijdag overdag elke tien minuten. Op Schiphol Airport en Amsterdam Zuid is er echter geen mooi tienminutenpatroon, dit is pas vanaf Amsterdam Bijlmer ArenA het geval.
De Intercity’s stoppen allemaal in Amsterdam Zuid, Amsterdam Bijlmer ArenA en Ede-Wageningen.
Reizigers op de stations Driebergen-Zeist en Veenendaal-De Klomp moeten zich niet rijk rekenen met de tienminuten-Intercity’s: de Intercity stopt hier nog steeds maar twee keer per uur. De in Driebergen-Zeist stoppende Intercity rijdt naar en van Amsterdam Centraal, de Intercity die in Veenendaal-De Klomp stopt naar en van Schiphol Airport.

Vier keer per uur is er een overstapvrije Intercity van Schiphol Airport naar Arnhem Centraal. Twee keer per uur moeten reizigers overstappen in Utrecht Centraal. In Utrecht Centraal zijn er goede aansluitingen tussen de Intercity’s uit Schiphol Airport en Amsterdam Centraal. Het mooie hiervan is dat er ook elke tien minuten een Intercityverbinding tussen Amsterdam Centraal en Arnhem Centraal is: twee keer per uur rechtstreeks en vier keer per uur met overstap.

In de late avonduren en in het weekend en in het verandert er niets. Behalve dan dat ook in het weekend overdag het stoppatroon van de Intercity’s tussen Utrecht Centraal en Arnhem Centraal veranderd. Reizigers die in Driebergen-Zeist opstappen reizen rechtstreeks naar en van Amsterdam Centraal in plaats van Schiphol Airport. Reizigers die in Veenendaal-De Klomp opstappen naar Schiphol Airport in plaats van Amsterdam Centraal. Alle Intercity’s stoppen ook in het weekend in Ede-Wageningen.

De nieuwe treindienstregeling heeft grote gevolgen voor de busdienstregeling op de Utrechtse Heuvelrug en in het gebied rond Scherpenzeel en Woudenberg. De aansluitingen op de bussen in vooral Driebergen-Zeist en Veenendaal-De Klomp worden anders. Overstappers van trein op bus doen er goed aan om te controleren of de busdienstregeling is veranderd en te kijken of de bus nog goed aansluit op de trein.

De komst van de tienminuten-Intercity tussen Schiphol Airport en Utrecht Centraal heeft ook positieve gevolgen voor het aantal Intercityverbindingen tussen Schiphol Airport, Amsterdam Zuid en Amsterdam Bijlmer ArenA enerzijds en ’s-Hertogenbosch en Eindhoven Centraal anderzijds. In plaats van vier zijn het er nu van maandag t/m vrijdag overdag zes per uur: twee zonder overstap en vier met overstap in Utrecht Centraal.

Sinds eind 2018 rijdt NS elke tien minuten met Intercity’s tussen Amsterdam Centraal en Eindhoven Centraal en in de spits met Sprinters tussen Utrecht Centraal en Houten Castellum. Het spoorboekje 2022 brengt elke tien minuten een Sprinter tussen Dordrecht en Rotterdam Centraal en Intercity’s tussen Rotterdam Centraal en Amsterdam Zuid en tussen Schiphol Airport en Arnhem Centraal. In het schema ziet u hoe de verschillende tienminutentreinen door het ETMET-gebied rijden.

Er is wel een opvallend verschil tussen het oude ETMET-traject naar Eindhoven en de nieuwe. Naar Eindhoven rijdt ook op zaterdag en zondag de Intercity elke tien minuten. Op de nieuwe tienminutentrajecten niet. De tienminutentrein rijdt hier alleen van maandag t/m vrijdag overdag. ’s-Avonds, op zaterdag en op zondag zijn er bijna geen verschillen met de dienstregeling van 2021.

Elk nieuw spoorboekje bevat talloze veranderingen. Bijvoorbeeld treinen die een minuutje eerder of een minuutje later vertrekken. Of in een bepaald station van een ander spoor vertrekken. Zo leiden enkele op het oog minuscule veranderingen tot betere aansluitingen, bijvoorbeeld in Leeuwarden. De Intercity Zwolle-Leeuwarden is één minuut sneller. Hierdoor worden de aansluitingen op de sneltrein Leeuwarden-Groningen beter. Hiervan profiteren reizigers naar Feanwalden, Buitenpost en Zuidhorn.

Veranderingen zijn er ook in de dienstregeling van de Sprinter Zwolle-Groningen. Naar het noorden wordt deze ongeveer drie minuten sneller, in de andere richting één minuut langzamer. In Groningen verbeteren de aansluitingen tussen deze Sprinter en een aantal stoptreinen van Arriva. De SpitsSprinter tussen Assen en Groningen verandert mee. In de Spits blijven de Sprinters tussen Assen en Groningen hierdoor rijden met intervallen van ongeveer 10 en 20 minuten.

Zeeland en het Brabantse Bergen op Zoom krijgen van maandag t/m vrijdag elk uur een snelle Intercity. Deze stopt alleen in Vlissingen, Middelburg, Goes, Bergen op Zoom en Roosendaal en rijdt daarna verder richting Dordrecht, Rotterdam Centraal en Amsterdam Centraal. De snelle Intercity wordt betaald uit de compensatiegelden die de provincie Zeeland van het Rijk krijgt omdat de marinierskazerne niet naar Vlissingen verhuist.
Reizigers uit Zeeland zijn met de snelle Intercity 10 tot 15 minuten sneller in Bergen op Zoom en Roosendaal en 15 tot 20 minuten sneller in de Randstad. De laatste snelle IC vertrekt uit Vlissingen om 19.10. De laatste snelle Intercity naar Zeeland vertrekt om 19.04 uit Amsterdam Centraal, om 20.21 uit Rotterdam Centraal en om 21.02 uit Roosendaal.

De kleine Zeeuwse stations behouden hun twee treinen per uur per richting. Het gat dat de snelle Intercity hier een keer per uur laat vallen wordt opgevuld door een “losse” Sprinter tussen Vlissingen en Roosendaal. Deze geeft in Roosendaal een goede aansluiting op de Intercity richting Dordrecht. In het schema staat welke treinen rijden op de Zeeuwse lijn en waar ze stoppen.

Zeeuwse reizigers met een bestemming in de grote Brabantse steden als Breda, Tilburg, ’s-Hertogenbosch en Eindhoven, hebben helaas niets aan de snelle Intercity. Hij sluit in Roosendaal niet aan op de Intercity richting Breda. NS stelt dat de reistijdwinst naar de Randstad te gering wordt als de snelle Intercity eerder in Roosendaal moet aankomen om aansluiting te kunnen geven richting Breda. Rover Zeeland hoopt dat deze aansluiting er in de komende jaren wel kan komen.
De bussen in Zeeland zullen, op enkele uitzonderingen na, niet aansluiten op de snelle Intercity. Een belangrijke reden hiervoor is het ontbreken van een goede aansluiting in Roosendaal richting Breda. Veel Zeeuwse busreizigers die in bijvoorbeeld Middelburg of Goes overstappen op de trein, reizen naar de grote Brabantse steden.

Rover heeft via het Locov ook aan NS voorgesteld om de snelle Intercity nog wat aantrekkelijker te maken door een hele vroege een uur later te laten vertrekken. Hierdoor zou in de ochtendspits de snelle Intercity een tijdje elk half uur rijden. NS heeft dit niet overgenomen omdat er een goederentrein in de weg zit.