Muziek, literatuur en beeldende kunst. Vaak hebben artiesten zich laten inspireren door het openbaar vervoer. Aldo Markus neemt in deze rubriek een aantal kunstzinnige uitingen onder de loep van mensen die zich lieten inspireren door de mooie en leuke kanten van een trein-, tram- of busreis of van een tripje over het water. Daarbij laat hij ook zijn eigen licht hierover schijnen.
Ik heb een paar juweeltjes van suggesties ontvangen! En ook nog uit heel diverse kunstsectoren. Met plezier daarom deze derde aflevering! Dank voor alle suggesties.
Omdat De Reiziger Digitaal slechts 4 keer per jaar wordt verzonden zouden sommige categorieën wat lang in de wachtkamer moeten zitten. Daarom dan voortaan ook niet één thema per aflevering maar een potpourri: muziek (klassiek en/of modern), poëzie, proza en ook wat beeldende kunst en design.
Kunst op stations: Amsterdam CS
Wie een dagje Amsterdam gaat doen, als inwoner eens de stad uit wil of er moet overstappen, verblijft meestal zo kort mogelijk op het Centraal Station. Best jammer, want er is veel te zien. En de treinen gaan tegenwoordig zo vaak dat het af en toe de moeite waard is om een rondje te maken (of elke keer een stukje) of eens via een andere tunnel over te stappen. Hieronder alvast twee tips.
Oostelijke tunnel:
Dit is de nog steeds smalle tunnel tussen Stationsplein (halte tram 26, bij de koninklijke wachtkamer) en het IJ.
Dit is de fiets- en voetgangerstunnel ten westen van het eigenlijke station. Ooit ook bedoeld voor wie zonder NS-poortjes te moeten passeren van de veerpont naar de tram wil (dat kan inmiddels ook door één van de stationstunnels). Twee links:
Graag suggesties. Een volgende keer denk ik al aan de beeldhouwwerken “Ûs mem” (Leeuwarden), “’t Peerd van Ome Loeks” (Groningen) en “Antje van de Stasie”, die in Weert haar (kleine) vlaaitjes aan de reizigers verkocht. Wie in de buurt is mag graag een foto inzenden.
Poëzie
In de ruim 50-jarige geschiedenis van Rover wordt in vergaderingen zelden naar gedichten verwezen. In de Adviesraad van 2 april jl. gebeurde het wel weer eens.
Bij de uitvaart van Rover-vrijwilliger Hans Ende droeg een familielid het gedicht ‘Echtpaar in de trein’ van Willem Wilmink voor. Herkenbaar voor veel treinreizigers.
Tijdens de pauze in een landelijke Rover-vergadering was het gedicht in beeld als inspiratie voor het dagthema (de toekomst en het verleden van Rover). Voor- en achteruit rijden bieden elk een andere blik op de omgeving, maar ook op de toekomst met besef over het verleden. Soms moet een trein onderweg ‘kopmaken’ en verandert de rij- en dus ook de kijk-richting (voorbeeld: Breda op een reis Rotterdam – Brussel). Precies de uitdaging waar Rover mee te maken heeft.
Met de allerliefste in een trein kan aangenaam en leerzaam zijn. De prachtig vormgegeven stoel geeft allebei een blij gevoel.
Voor ‘t verre reisdoel kant en klaar zit ik dus tegenover haar. De trein maakt zijn vertrouwd geluid en zij rijdt vóór-, ik achteruit.
We zien dezelfde dingen wel, maar ik heel traag en zij heel snel. Zij kijkt tegen de toekomst aan, ik zie wat is voorbijgegaan.
Zo is de huwelijkse staat: de vrouw ziet wat gebeuren gaat, terwijl de man die naast haar leeft slechts merkt wat zijn beslag al heeft.
Van nieuw begin naar nieuw begin rijdt zij de wijde toekomst in, en ik rij het verleden uit. En beiden aan dezelfde ruit.
Ook in Rusland was de trein populair bij componisten. In 1840 schrijft Mikhail Glinka een Reislied, waarin (in het Russisch) wordt gezongen dat de trein vrijer is dan de wind.
Gezien de huidige wereldsituatie zou je willen dat deze boodschap ook in Moskou zou zijn aangekomen. Is er ook een Oekraïense bijdrage voor de volgende aflevering?
Muziek, iets moderner
Met dank aan Hans Schmal: Een link naar Duke Ellington met “Take the A Train” hoort hier zeker ook thuis. Verwijzend naar een metrolijn in New York.
Schilderkunst
Ook in de 17e eeuw waren er al ‘stations’, maar nog zonder rails. Johannes Vermeer heeft dit in zijn ‘Gezicht op Delft’ 1660 of ‘61 in beeld gebracht. We zien de stad vanaf zuidelijke kant, met een klaarliggende schuit om vracht en passagiers over de Schie naar Delfshaven te vervoeren.
Design
NS heeft sinds 1970 een afdeling Design. Niels Greif heeft daar tot 2015 gewerkt en de resultaten zien velen van ons regelmatig om ons heen. Hij heeft daarover het boek ‘Ontwerpen van treinen’ geschreven, dat onlangs is gepubliceerd. Aan de orde komt zowel ex- als interieur van treintypes die sinds 1970 zijn aangeschaft of verbouwd, en ook ontwerpen die niet zijn uitgevoerd. https://www.nai010.com/nl/publicaties/treinen-ontwerpen-bij-de-nederlandse-spoorwegen/246010. Zeer lezenswaardig.
Oproep
Zelf een suggestie voor een volgende aflevering van deze rubriek? Denk aan cabaret, klassieke muziek, fotografie, film, architectuur, tv-series en pop- of dansmuziek of andere (klein)kunst.
De enige voorwaarde: het moet met openbaar vervoer (trein, metro, tram, bus, veerdiensten enz.) te maken hebben en creatief (niet informatief) zijn. Suggesties zijn welkom via Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken..
