Toegankelijkheid OV komt redelijk uit de bus

Bijna elke lijnbus heeft tegenwoordig een rolstoelplek en een rolstoelplank. En ‘gelijkvloers instappen/inrollen’ is mogelijk bij steeds meer verhoogde haltes, zeker in de steden. Toegankelijkheid verzekerd – als er tenminste op jouw traject een echte bus rijdt. Worden er in jouw regio buurtbussen ingezet, dan heb je alsnog het nakijken, want daar kunnen rolstoelen niet in. Het is een van de zaken waarover Rovers expertisegroep Toegankelijkheid zich druk en soms boos maakt. Ik reisde mee met twee groepsleden om hun ervaringen te noteren.

Rondje Amersfoort

‘Begrijpelijke informatie’ is een speerpunt van Conny Kooijman uit Amersfoort. Ze heeft een lichte verstandelijke beperking maar compenseert die met grote wereldwijsheid. Bij de geplande herinrichting van het Amersfoortse stationsgebied maakt Conny zich er sterk voor dat regiotaxi en Valys gemakkelijk bereikbaar zijn en goed worden aangegeven.

Bij het verleggen van buslijnen en haltes zijn er altijd mensen die erop achteruitgaan, maar voor mensen met een beperking telt dat veel zwaarder, legt Conny uit. Wanneer je niet sneller kunt lopen dan 2 km/uur, betekent 500 meter een kwartier extra. Zoiets speelt bij wijzigingen rond winkelcentrum Emiclaer.

Om in de bus te stappen met een rollator moet je die wel kunnen optillen. De rolstoelplank uitleggen lijkt Conny overdreven. Gelijkvloers instappen is ideaal, maar dan moet er geen kloof gapen tussen bus en halteperron. Bij veel bussen kán gelijkvloers zonder kloof niet eens, omdat de deuren te ver naar beneden doorlopen en in conflict komen met de perronrand.

En waar laat je een rollator in een lijnbus? In het gangpad staat hij in de weg. Op de rolstoelplaats ontbreekt een geschikte bevestiging en vanaf je zitplaats kun je hem niet vasthouden. Dus de rollator kan zomaar aan de rol gaan.

Conny toont me de slechtste bushalte van Amersfoort, aan de Soesterweg richting Hilversum: 0,9 bij 2,7 meter op straatniveau. Als je vanuit Verzorgingshuis Birkhoven een uitstapje wilt maken, lijkt dit het voortijdige einde van je trip. Aanpassing wacht op de Westelijke Rondweg. De overkant is al beter: verhoogd halteperron, digitaal reisinformatiesysteem en een knop voor gesproken vertrektijden.

Met lijn 5 naar theater De Flint is ook behelpen. Halte De Flint is niet verhoogd en de route naar het theater is bepaald ongemakkelijk, langs een stoeploze singel met beperkte ruimte.

Voor aangepast vervoer in Amersfoort worden onder andere WijkMobielen ingezet, een soort golfwagens. De nieuwe modellen voldoen niet, volgens Conny: voor veel mensen met een beperking staan de stoelen te hoog.

Houten - Zeist vv

In Houten woont Enith de Putter; zij verplaatst zich met een elektrische rolstoel. Ze reist het liefst per bus, want dan hoeft ze zich niet aan te melden voor reisassistentie. Maar een enkele keer overkomt het haar dat ze een bus moet laten gaan omdat die geen rolstoelplank heeft.

Enith heeft altijd veel gereisd. Vroeger eerst per taxi naar Utrecht en verder per trein. Sinds 1996, toen Houten reisassistentie kreeg, start daar haar treinreis. Maar: de liften op station Houten zijn vaak defect. Enith vermijdt liften zo veel ze kan; geef haar maar hellingbanen. Maar veel daarvan worden juist vervangen door liften.

Ze moet nogal eens naar het ziekenhuis, meestal in Nieuwegein maar soms in Utrecht Leidsche Rijn. Het station daar heeft echter (nog) geen reisassistentie. Als ze een ‘gelijkvloerse’ sprinter treft is dat geen probleem, maar NS kan dat niet altijd garanderen. En: er is een lift.

Sinds in Houten de biologische winkel sloot, reist Enith elke woensdag met de bus naar Zeist. Eerst met een minibus van lijn 43 naar station Driebergen-Zeist en vandaar met lijn 50 naar bushalte Het Rond. Terug neemt ze eerst lijn 56 vanaf de Slotlaan en vanaf het station weer lijn 43 naar Houten. De rolstoelplaatsen in de bussen verschillen nogal. In de minibus en lijn 50 past de rolstoel maar net; in lijn 50 moet ze ook nog om een beugel heen manoeuvreren. Lijn 56 heeft een ruime rolstoelplek.

Tijdens de rit tast ze regelmatig naar houvast wanneer het minibusje zich over bochtige buitenweggetjes kronkelt. Bij Zeist Het Rond is het halteperron eigenlijk te smal. Om de rolstoelplank vrij te maken zodat die weer naar binnen kan, moet de stoel achteruit een stoeprandje af, waarbij hij gedeeltelijk op het fietspad komt te staan.

Bij een van onze uitstaphaltes stond de minibus niet goed op de handrem, zodat hij zachtjes achteruit gleed op de hellende bushalte. In de laatste busrit die we maakten, ging het alarm af omdat de rolstoelplank niet goed was teruggelegd – of beter: omdat de sensor te gevoelig was. Enith wist te melden dat een muntje op de sensor het probleem kan verhelpen, maar even stevig stampen bleek ook afdoende.