Dienstregeling 2024

Welkom terug!

Het spoorboekje van de terugkeer van veel Intercity’s en enkele Sprinters. En het spoorboekje waarin de vrijdag definitief trekjes van een weekenddag krijgt. Wel met spitsuren. Op een aantal Sprintertrajecten rijden wederom fors minder treinen. Dat is het spoorboekje 2024 bij NS. Bij Arriva gaat de sneltrein Maastricht-Heerlen over een paar maanden zowel Duitsland als België in.

De Reiziger Digitaal, december 2023 | Martin Oudenaarden, met medewerking van Frank Visser

Culemborg: station met twee vertrektijdenpatronen
Foto's: Martin Oudenaarden

Wat hebben we ze gemist, buiten de spitsuren en in het weekend! De Intercity’s die er voor zorgen dat er tussen veel Nederlandse steden vier Intercity’s per uur rijden. Door corona en personeelstekort reden er veel niet de afgelopen twee jaar. Op belangrijke trajecten resteerde een onwennige halfuurdienst. Aansluitingen tussen Intercity’s en Sprinters waren hierdoor niet altijd even goed.

In 2024 rijdt er op veel Intercitytrajecten meestal weer vier keer per uur een trein. Meestal, want niet alle Intercity’s keren terug. NS kijkt veel meer dan vroeger of meer treinen echt nodig zijn. De tijd is voorbij dat je kunt zeggen dat er van maandag t/m vrijdag van ’s-ochtends vroeg tot ongeveer halverwege de avond op de meeste trajecten vier Intercity’s per uur rijden. Om een voorbeeld te noemen: tussen Rotterdam en Utrecht rijden op vrijdag pas na drie uur ’s-middags vier Intercity’s per uur.

Vaste vertrekpatronen

In 2024 zijn er op veel trajecten in de Randstad en tot in Nijmegen en Eindhoven overdag twee patronen van vertrektijden. Er is er een voor maandag t/m donderdag overdag en een voor vrijdag t/m zondag. Die voor maandag t/m donderdag is gebaseerd op een dienstregeling met tienminutentreinen. Van vrijdag t/m zondag rijden die niet en is het vertrektijdenpatroon gebaseerd op een kwartierdienst. Dit vertrektijdenpatroon geldt ook ’s-avonds. In het kader staat op welke trajecten dit voorkomt.
In 2023 was dit nog anders. De dienstregeling van NS was de hele week gebaseerd op het vertrektijdenpatroon met tienminutentreinen. Behalve ‘s-avonds en in de vroege ochtend.

De twee vertrektijdenpatronen van 2024 zijn al bij al beter voor reizigers, vindt Rover. Het argument hiervoor is met name aansluitingen. Op de tienminutendiensttrajecten reden in 2023 vaak geen zes treinen per uur, maar vier. NS haalde simpelweg per uur twee treinen uit de dienstregeling, maar veranderde niet het vertrektijdenpatroon van de nog wel rijdende treinen naar een kwartierdienst. Het leverde op een aantal stations slechtere aansluitingen op. Dit probleem is in 2024 grotendeels opgelost. Het zorgde ook voor een dienstregeling waarin tussen twee treinen de eerst ongeveer 10 en vervolgens ongeveer 20 minuten zit. Dit komt in 2024 van maandag t/m donderdag overdag nog steeds voor. In het kader staat op welke trajecten dit voorkomt.

Toegegeven, twee vertrekpatronen zal wennen zijn voor (spits)reizigers die zowel op dinsdag als op vrijdag naar werk of school gaan. Zeker als ze ook nog moeten overstappen op een bus waarvan de dienstregeling niet “meebeweegt” met die van de trein.

Trajecten met twee vertrektijdenpatronen

Op de volgende trajecten verschilt het vertrektijdenpatroon van maandag t/m donderdag overdag van dat van vrijdag t/m zondag overdag. In de (hele) vroege uren en ‘s-avonds geldt op alle dagen het vertrektijdenpatroon van vrijdag t/m zondag overdag.

Enkhuizen-Amsterdam (Intercity)
Alkmaar-Amsterdam-Utrecht-Eindhoven (Intercity)
Utrecht-Tiel/’s-Hertogenbosch (Sprinter)
Schiphol-Utrecht-Arnhem-Nijmegen (Intercity)
Dordrecht-Leiden-Amsterdam Zuid (Intercity en Sprinter)

Trajecten met een 10/20 minuten vertrektijdenpatroon

Op de volgende trajecten rijden treinen van maandag t/m donderdag, meestal alleen buiten de spits, niet in een mooi vertrekpatroon met elk kwartier een trein. De intervallen zijn dan ongeveer 10 en 20 minuten.
Dordrecht-Rotterdam-Den Haag (Sprinter)
Dordrecht-Leiden-Amsterdam Zuid (Intercity)
Leiden-Schiphol (Sprinter)
Schiphol-Utrecht-Arnhem-Nijmegen (Intercity)
Utrecht-Geldermalsen (Sprinter)

Op veel trajecten rijden weer vaker vier Intercity’s per uur. Zoals in het weekend tussen Leiden en Schiphol.

(Niet) teruggekeerde treinen

Op een aantal trajecten reden de afgelopen jaren alleen van maandag t/m donderdag in de spits vier Intercity’s per uur. In 2024 rijden veel van die Intercity’s ook weer buiten deze spitsuren, bijvoorbeeld tussen Den Haag Centraal en Amsterdam Centraal via Haarlem, tussen Den Haag Centraal en Utrecht Centraal en tussen Rotterdam Centraal en Utrecht Centraal. Ze rijden hier de hele week, maar op vrijdag pas vanaf drie uur in de middag en in het weekend vanaf elf uur in de ochtend.

Tussen Dordrecht en Amsterdam Zuid en tussen Schiphol Airport en Arnhem Centraal rijden op zaterdag en zondag weer vier Intercity’s per uur. In 2023 waren dit er nog twee. De stations Schiedam Centrum, Delft, Den Haag HS, Den Haag Laan van NOI en Leiden Centraal hebben in 2024 de hele week een overstapvrije Intercity met Amsterdam Bijlmer ArenA. Een beetje gek wel, maar van maandag t/m donderdag net voor en net na de drukste spitstijden is deze rechtstreekse verbinding er niet. Tussen Schiphol Airport, Amsterdam Zuid en Flevoland keren de derde en vierde Intercity per uur buiten de spits van maandag t/m donderdag niet terug. In de daluren van die dagen, op vrijdag en in het weekend blijven het de twee Intercity’s per uur die niet stoppen in Duivendrecht en Almere Buiten. Ook tussen Alkmaar en Amsterdam blijft het op zaterdag en zondag en op vrijdag tot 15 uur bij twee Intercity’s per uur.

Breda wordt op alle dagen van de week weer drie keer per uur rechtstreeks verbonden met Schiphol Airport en Amsterdam Centraal. In het weekend rijden twee van deze drie Intercity Direct treinen niet ’s-ochtends vroeg en ’s-avonds laat. Tussen Breda en Rotterdam rijden weer vijf treinen per uur via de HSL.

Tussen Groningen en Assen verhoogt NS de Sprinterfrequentie van maandag t/m donderdag in de spits weer naar vier treinen per uur. Tussen Dordrecht en Rotterdam Centraal rijden dan weer zes in plaats van vier Sprinters per uur. Van maandag t/m vrijdag overdag rijden er tussen Arnhem en Nijmegen weer vier Sprinters per uur. Buiten de spits waren dit er in 2023 nog twee.

In 2023 werd de dienstregeling op een aantal Sprintertrajecten in het weekend uitgedund van twee treinen naar één trein per uur. Alleen de Sprinter van Dordrecht via Breda en ’s-Hertogenbosch naar Nijmegen rijdt in 2024 in het weekend weer twee keer per uur. NS heeft beloofd om waar mogelijk in de loop van 2024 weer twee keer per uur te gaan rijden, o.a. tussen Utrecht Centraal en Baarn en tussen ’s-Hertogenbosch, Eindhoven Centraal en Deurne.

Er rijden bijna de hele dag weer overstapvrije Intercity Direct treinen van Breda via Rotterdam naar Amsterdam

In Tilburg Reeshof stoppen op zaterdag en zondag weer twee treinen per uur

Flevoland

De dienstregeling van de Sprinters in Flevoland verandert in 2024 fors. Helaas betekent dit dat er minder treinen rijden. Op de stations Almere Oostvaarders, Almere Buiten en Almere Parkwijk stopt op de meeste momenten van de dag nog maar elk half uur een trein. Dit is niet bepaald stimulerend voor het OV-gebruik in deze drukke en nog steeds groeiende stad. Rover-Flevoland protesteerde en vroeg ook aan de provincie om hiertegen in actie te komen.

De Sprinterveranderingen in Flevoland leiden ook tot minder rechtstreekse verbindingen. Vaker overstappen dus. Buiten de spits van maandag t/m donderdag en op vrijdag, zaterdag en zondag verdwijnen alle overstapvrije Sprinterverbindingen van Flevoland naar Amsterdam Centraal en terug. Reizigers naar Amsterdam Centraal moeten dan altijd overstappen in Weesp. NS heeft na het advies van de consumentenorganisaties in het Locov beloofd om te proberen op vrijdag in de spits een beperkt aantal rechtstreekse Sprinters van Flevoland naar Amsterdam Centraal en terug te gaan rijden. Station Almere Centrum houdt overigens wel de hele week een overstapvrije verbinding met Amsterdam Centraal dankzij de Intercity tussen beide stations.
Gelukkig is er ook nog een Almeers lichtpuntje. De Sprinter van Almere Centrum naar Hilversum en Utrecht Centraal gaat op zondag bijna de hele dag en van maandag t/m zaterdag in de avonduren vaker rijden. Twee keer per uur in plaats van één keer.

In Oostelijk Flevoland knipt NS de Sprinterdienst vanuit Zwolle in Lelystad Centrum. Reizigers die in Dronten en Kampen Zuid in de trein stappen en verder willen reizen dan Lelystad, moeten voortaan altijd overstappen. In de vroege uren van het weekend en ‘s-avonds rijdt de Sprinter hier nog maar één in plaats van twee keer per uur. Dronten en Kampen Zuid krijgen wel een overstapvrije verbinding met Meppel en verder richting Friesland. Hij rijdt vanuit Zwolle meestal door naar Leeuwarden.
De Sprinter die vanuit Flevoland naar Amsterdam Zuid, Schiphol Airport en Hoofddorp rijdt, begint in 2024 in Lelystad Centrum. Deze Sprinter komt in de Flevolandse hoofdstad in de plaats van die naar Amsterdam Centraal. Tussen Lelystad en de meeste stations in Almere is de Sprinter nu sneller dan in 2023 omdat de lange stop in Almere Oostvaarders vervalt.

Vanuit Dronten naar Almere en verder betekent altijd overstappen. Maar naar Meppel kan in 2024 zonder overstappen.

Het Gooi

De treindienstregelingen van Het Gooi en Flevoland zijn zeer nauw met elkaar verbonden. Dit komt door de aansluitingen tussen de Sprinters in Weesp. Elke verandering in Flevoland heeft daarom vrijwel onvermijdelijk ook gevolgen voor Het Gooi en andersom. De verslechteringen in Flevoland betekenen helaas ook verslechteringen in Het Gooi.

Het goede nieuws is dat vanuit Hilversum Mediapark, Bussum Zuid en Naarden-Bussum de overstapvrije Sprinter naar Amsterdam Centraal twee keer per uur en de hele week blijft rijden. Het aantal momenten in de week dat er vier keer per uur een verbinding van deze stations naar Amsterdam Centraal is, wordt wel minder. Van maandag t/m donderdag buiten de spits en op vrijdag zijn de reismogelijkheden naar Amsterdam Centraal met een overstap in Weesp er niet meer. Dit was in 2023 al zo in het weekend. Het komt of omdat de Sprinter die vanuit Het Gooi naar Amsterdam Zuid, Schiphol Airport en Hoofddorp gaat niet rijdt (vrijdag t/m zondag) of omdat de Sprinter uit Flevoland naar Amsterdam Centraal niet rijdt (maandag t/m donderdag buiten de spits).

De Sprinter die vanuit Het Gooi naar o.a. Amsterdam Zuid en Schiphol Airport rijdt, reed in 2023 al niet ’s-avonds en in het weekend. Daar komt in 2024 de vrijdag bij. Op vrijdag is er vanuit Hilversum Mediapark, Bussum Zuid en Naarden-Bussum geen overstapvrije verbinding meer met Amsterdam Zuid en Schiphol Airport. Vrijdag is gek genoeg de enige dag in de week dat er geen rechtstreekse verbinding met Schiphol Airport is. Op zaterdag en zondag is deze er wel, maar dan met een omweg via Amsterdam Centraal.

Om positief af te sluiten. Het Gooi krijgt meer rechtstreekse treinen naar Flevoland. De trein van Hilversum naar Almere Centrum rijdt nu ’s-avonds en bijna de hele zondag twee in plaats van één keer per uur.

Bussum Zuid: minder reismogelijkheden naar Amsterdam Centraal

Vanuit Tiel sneller in Utrecht op vrijdag, zaterdag en zondag. En korter wachten op de aansluitende trein.

Geldermalsen

Station Geldermalsen is een belangrijk knooppunt in het Sprinternet van NS en de R-nettreinen van Qbuzz. De treinen van NS staan hier vaak lang stil en worden dan ingehaald door Intercity’s. Het lange stil staan verdwijnt in 2024 van vrijdag t/m zondag. Dit is goed nieuws: de reistijd voor reizigers tussen Utrecht en Tiel en tussen Utrecht en Zaltbommel wordt hierdoor korter. De vertrektijden in Geldermalsen gaan van maandag t/m donderdag overdag wel behoorlijk verschillen van vrijdag t/m zondag. En niet alleen in Geldermalsen, maar op alle stations tussen Utrecht en ’s-Hertogenbosch en op de twee stations in Tiel.
Door deze veranderingen bij NS wordt van vrijdag t/m zondag de overstaptijd in Tiel op de stoptrein van Arriva naar en van Kesteren korter. De dienstregeling van de treinen van Qbuzz van Geldermalsen naar Gorinchem en Dordrecht verandert vrijwel niet. Hierdoor worden de overstaptijden in Geldermalsen op en van deze treinen soms flink langer.

Utrecht - Woerden

Grote nieuwe woonwijken. Een groot nieuw winkelgebied. Een nieuw ziekenhuis. Nieuwe kantoren. Dit is allemaal tot stand gebracht rondom het spoor tussen Utrecht en Woerden. Dit spoor is gereed gemaakt voor meer Sprinters, tot zes per uur. In 2024 moet dit gebied het helaas vaker met slechts twee treinen per uur doen. In de stations Utrecht Leidsche Rijn, Utrecht Terwijde en Vleuten stoppen alleen van maandag t/m donderdag tijdens de spitsuren nog vier treinen per uur. De rechtstreekse treinverbinding van deze stations naar o.m. de stations Utrecht Vaartsche Rijn en Houten blijft wel bestaan.

NS gaat proberen om in de loop van 2024 meer treinen te laten stoppen in Utrecht Leidsche Rijn. Als dat lukt, gaat de Intercity Utrecht Centraal-Leiden Centraal van maandag t/m donderdag in de daluren hier stoppen.

Boven het Noordzeekanaal

Vanuit Enkhuizen en Hoorn is er de hele week van ’s-ochtends vroeg tot ’s-avonds laat een overstapvrije verbinding naar Amsterdam Amstel, Utrecht Centraal en verder naar het zuiden. Soms is dit de Intercity naar Heerlen en als deze niet rijdt die naar Maastricht. Deze verbetering pakt minder goed uit voor Intercityreizigers tussen Alkmaar, Castricum en Amsterdam Centraal en dan vooral op vrijdag. Op deze bijna weekenddag rijden er op dit traject alleen in de ochtendspits en na drie uur in de middag vier Intercity’s per uur. Twee van de vier Intercity’s rijden niet verder dan Amsterdam Centraal. De wel naar Utrecht en verder doorrijdende Intercity is die van Den Helder naar Nijmegen.

Rover Noord-Holland en Noordhollandse gemeenten hebben bij NS geprotesteerd tegen het schrappen van een aantal treinen tussen Alkmaar en Den Helder in de late avonduren. Dit heeft helaas niet geholpen. Vanaf 22.00 rijdt er nog maar één trein per uur. De op woensdag t/m zondag laatste trein, die van 0.49 uit Alkmaar, blijft wel rijden.

Arriva, Blauwnet en RNet

De veranderingen in de dienstregelingen van de regionale vervoerders zijn klein: hier en daar veranderen vertrektijden, komen er treinritten bij of gaan er treinritten af. Er is wel een vervoerderswissel. De Blauwnettreinen op de spoorlijn van Zutphen via Hengelo naar Oldenzaal zijn in 2024 van Arriva en niet meer van Syntus (Keolis).

’s-Avonds minder treinen naar Den Helder

Arriva rijdt in 2024 de trein Oldenzaal-Zutphen

Almere Centrum: de aansluitende trein staat niet altijd meer op hetzelfde perron

Enkele opmerkelijke kleine wijzigingen

*Op zondag begint de halfuurdienst van de Sprinter Groningen-Zwolle eerder. Om 10.00 in plaats van om 16.00. Hiervan profiteren vooral reizigers op de stations waar alleen Sprinters stoppen: Groningen Europapark, Haren, Beilen en Hoogeveen.

*Minder ver lopen in Zwolle. Reizigers die met de uit Leeuwarden komende Sprinter aankomen hoeven veel minder ver te lopen naar de uitgang. Stopte de trein in 2023 zo’n beetje aan de kop van de Meppelse kant van spoor 1, in 2024 komt de Sprinter doorgaans aan op spoor 5. Nadeel hiervan is weer dat je de uitgang alleen via de tunnel onder de sporen kunt bereiken. Naar Leeuwarden vertrekt de Sprinter in Zwolle doorgaans van spoor 7.

*NS maakt het reizigers die in Almere Centrum overstappen van de Intercity uit Zwolle op de Intercity naar Amsterdam Centraal en andersom een stuk minder makkelijk. Deze overstap is niet altijd meer cross-platform. ’s-Middags en ’s-avonds richting Amsterdam en ’s-ochtends richting Zwolle is het (rol)trap af en (rol)trap op geblazen naar het andere perron. Of met de lift. NS bespaart treinstellen door deze maatregel.

*Minder Sprinters in o.a. Flevoland en Het Gooi zorgen er voor dat ook op Sprinterstations in de agglomeratie Amsterdam minder treinen stoppen. Dit is o.a. het geval op de stations Weesp, Diemen, Diemen Zuid, Duivendrecht, Hoofddorp en Nieuw Vennep. En ook op de Amsterdamse Sprinterstations Science Park, Muiderpoort en RAI.

*De stations Voorhout en Hillegom moeten het ’s-avonds laat en in het weekend ook ’s-ochtends vroeg doen met minder treinen. Er stopt dan nog één Sprinter per uur.

*Op een aantal trajecten rijden nieuwe vroege Sprinters. Drie voorbeelden. Gouda-Amsterdam op zaterdag, Uitgeest-Amsterdam op zaterdag en zondag en Tilburg-Eindhoven op zondag.

*Er zijn op alle dagen van de week een aantal nieuwe late Sprinters. Ook hiervan drie voorbeelden. Rotterdam-Utrecht, Lelystad-Hoofddorp en Ede/Wageningen-Arnhem.

Internationaal

De tweelandentrein Aachen Hbf-Maastricht Randwyck wordt een drielandentrein. Dit gebeurt naar verwachting in de loop van het voorjaar van 2024. Arriva rijdt dan door naar Luik. De frequentie tussen Maastricht en Luik blijft één keer per uur omdat de trein die nu nog door de Belgische spoorwegen wordt gereden verdwijnt. Het aantal treinen in Eijsden wordt dus niet groter door de komst van de drielandentrein. Er rijden al direct vanaf het ingaan van het nieuwe spoorboekje meer overstapvrije treinen tussen Maastricht, Heerlen en Aken. Twee keer per uur in plaats van één keer. De treinen die in 2023 nog in Herzogenrath eindigden en begonnen, rijden in 2024 door naar en van Aken.

De Intercity naar Berlijn ondergaat grote veranderingen. De trein wordt een stuk sneller, naar Hannover een kwartier en naar Berlijn een half uur. Dit heeft twee belangrijke oorzaken. In de eerste plaats stopt de trein niet meer in Almelo, Minden en Stendal. En als tweede blijft de Nederlandse locomotief tot Berlijn voor de trein; het wisselen van de locomotief in Bad Bentheim vervalt. Een andere verandering is het verdwijnen van de Bistro in de trein. Het betekent niet dat er geen koffie en andere dranken meer te koop zijn. Dit gebeurt nu vanuit een coupé van een van de twee rijtuigen 1^e klasse. Als alles gaat zoals voorzien, worden de verouderde rijtuigen van de Berlijntrein vanaf eind 2024 allemaal vervangen. De restauratie keert dan weer terug.

De komende jaren vinden in Duitsland veel werkzaamheden plaats. Infrabeheerder DB Netze stelt daarbij belangrijke langeafstandstrajecten lange tijd buiten dienst. In 2024 is het de beurt aan de spoorlijn Frankfurt (Main)-Mannheim. Na drie weken in januari gaat de spoorlijn ook van 15 juli t/m 14 december 2024 helemaal buiten dienst. Over dit traject rijden o.m. de ICE-treinen naar Zwitserland. Reizigers moeten rekening houden met langere reistijden, tot een uur langer. Het uitbreiden van het spoor net over de grens tussen Emmerich en Oberhausen zorgt er in 2024 ook weer voor dat de ICE en sommige nachttreinen moeten omrijden. De regionale trein Arnhem-Düsseldorf heeft hier ook last van.