Reisinformatie
SIRI: de toekomst van actuele reisinformatie
Reisinformatie die altijd klopt, ook bij vertragingen, verstoringen of omleidingen. Dit klinkt nu nog als een droombeeld. Toch kan de techniek goede verbeteringen brengen, al zal dit nog lang duren.
Editie 3, 2025 | Frank Visser
Hetzelfde bedrijf (RET), twee busomleidingen, verschillende presentatie.
Lijn 38: de vervallen haltes staan niet in de reisinformatie, de tijdelijke haltes wel.
Lijn 30: de vervallen haltes staan nog in de reisinformatie, de tijdelijke halte niet.
Reisinformatie is veel meer dan wat vertrektijden in de apps van NS of 9292: het omvat ook gegevens over ingezet materieel, actuele voertuigposities en tekstberichten bij haltes. Hiervoor bestaan standaarden, want alle vervoerders moeten dezelfde taal spreken om hun reisinformatie te combineren tot één reisadvies. Maar dit leidt niet altijd tot één duidelijke boodschap. Dat wordt beter met de nieuwe Europese standaard SIRI. Dit is de nieuwe taal voor het uitwisselen van realtime reisinformatie: vertragingen, verstoringen, omleidingen en rituitval. Wat betekent dat in de praktijk?
Eén voorspelling
Bij de halte staat dat je bus 2 minuten vertraging heeft; maar volgens de reisplanner is het 5 minuten.
Halte-informatie en reisplanner zijn verschillende informatiekanalen met verschillende beheerders en verschillende inschattingen. In SIRI bepaalt straks altijd de vervoerder hoe groot de vertraging is die wordt getoond, of het nu gaat om borden bij haltes, schermen in voertuigen of adviezen in reisplanners.
Tekstberichten bij storingen
Op de halte staat een bericht dat bussen niet rijden wegens een verstoring, maar daarboven staat gewoon dat jouw bus over 2 minuten vertrekt.
Op informatieschermen bij haltes kunnen vervoerders behalve informatie per rit ook vrije tekstberichten zetten. Wanneer tekstberichten en ritinformatie worden verzorgd door verschillende afdelingen van de vervoerder, kunnen verschillen ontstaan. Als de verkeersleiding ook de reisinformatie verzorgt (bijvoorbeeld in de late avonduren) kan het gebeuren dat het bijsturen van materieel en personeel alle aandacht krijgt, zodat een oud tekstbericht blijft staan terwijl de storing al voorbij is.
Sommige vervoerders plaatsen bij een verstoring alleen een tekstbericht voor de halte in hun gegevens omdat het schrappen van ritten meer werk is zeker als onduidelijk is hoe lang de storing duurt. Informatie over de verstoring komt dan niet terecht bij de reiziger die kijkt in de reisplanner. Gevolg: deze reiziger weet niets over een storing.
NS wil ritten gaan markeren als “nog onzeker” wanneer niet bekend is wanneer de storing voorbij is. Deze ritten blijven dan zichtbaar in de reisplanner met een opmerking dat zij kunnen uitvallen. SIRI maakt deze oplossing ook technisch mogelijk voor busvervoerders.
Stopt de trein waar u op het perron staat? Het locatieteken in de perronaanwijzer voorspelt dit.
Foto: Martin Oudenaarden
Omleidingen en vervangende haltes
Vanwege een demonstratie of verkeersongeval worden bussen of trams omgeleid. Je hebt geen idee of ze stoppen bij haltes op de omleidingsroute.
Aangepaste ritinformatie of een algemeen tekstbericht is nu vaak wel mogelijk op informatieschermen van haltes waar de bus wel stopt, maar meestal niet in reisplanners. Het gevolg is dat de reiziger bij omleidingen niets heeft aan de informatie-apps maar op de website van een vervoerder moet kijken naar een lange lijst met informatie per lijn.
SIRI maakt het mogelijk vervangende haltes voor elke rit afzonderlijk in te voeren en ongeplande ritten toe te voegen. Ook kunnen vooraf scenario’s ingevoerd worden voor veel voorkomende omleidingen; zo kan in één keer voor een groot aantal bussen een aangepaste dienstregeling worden getoond.
Bij grote verstoringen halen vervoerders soms al hun ritten in één keer van het bord. Als bij een halte meerdere vervoerders stoppen kan het zijn dat de ene vervoerder al zijn ritten verwijdert terwijl de andere de zijne handhaaft. Bij haltes voor meerdere vervoerders kan het ook gebeuren dat een tekstbericht op het scherm waarschuwt voor een omleiding voor slechts een deel van alle omgeleide buslijnen. Vaak ligt dat eraan dat tegelijkertijd maar één bericht (van één vervoerder) kan worden getoond.
SIRI biedt vervoerders de mogelijkheid om tekstberichten af te stemmen en van elkaar over te nemen. Ook maakt SIRI het mogelijk dat bij bepaalde situaties automatisch een gestandaardiseerd bericht wordt verstuurd. Sommige informatieschermen zullen hiervoor wel moeten worden aangepast of zelfs vervangen.
Toegankelijkheid en drukte
Rolstoelgebonden reizigers controleren doorgaans of ze een toegankelijk voertuig kunnen verwachten. Als op het laatste moment een ander voertuig wordt ingezet dat niet toegankelijk is, toont de reisplanner dat vaak niet.
Via SIRI kan straks de actuele reisinformatie inclusief toegankelijkheidskenmerken beschikbaar komen. Ook kan de actuele bezetting van het voertuig gedeeld worden, bijvoorbeeld waar in de trein de meeste plekken vrij zijn.
Google Maps kan achterlopen: een zogenoemde NeTEx-wijziging wordt niet direct verwerkt.
Rijdt er een toegankelijk treinstel?
Werkzaamheden en stakingen
Reizigers willen vaak in de winter alvast een treinreis plannen voor de zomervakantie maar kunnen dan nog niet zien of hun trein niet wordt geraakt door geplande werkzaamheden.
Ook hier voor het delen van geplande dienstregelingsdata is er een nieuwe Europese Standaard namelijk NETEX. Sommige vervoerders werken hier al mee. De dienstregeling moet hierin beschikbaar zijn voor ten minste de komende vier weken. Rover pleit ervoor werkzaamheden veel eerder te verwerken.
Maar ook als je kort van tevoren een reis plant, kan het misgaan. Als bijvoorbeeld een staking meer dan 24 uur van tevoren bekend is, zal een vervoerder dit verwerken in NETEX en niet in SIRI want het is een geplande aanpassing van de dienstregeling. De afspraak in Nederland is dat de dienstregeling tot één dag van tevoren om 18:00 uur kan worden bijgewerkt. De populaire reisplanner Google Maps verwerkt nieuwe geplande dienstregelingen van NETEX echter niet direct; bijwerken kan tot 7 dagen duren. SIRI komt wel direct in Google terecht.
Wanneer komt SIRI?
Het kan nog enkele jaren duren voordat de reiziger wat gaat merken van SIRI. In de eerste fase zetten vervoerders alleen bestaande functies over en blijft informatie in reisplanners zoals deze nu is. De volgende fase is dat vervoerders tekstberichten op elkaar gaan afstemmen. Doordat aanpassing van de reisinformatiesystemen op de nieuwe taal geld kost en vervoerders toch al grote financiële uitdagingen hebben, zullen ze geen haast maken. Meestal wordt in het contract met de vervoerder wel opgenomen dat SIRI en NETEX moet worden gebruikt maar een deadline ontbreekt. Wij verwachten dat het wel tot 2030 kan duren voordat reizigers kunnen profiteren van de nieuwe mogelijkheden.
Rover roept concessieverleners op om vervoerders te verplichten SIRI en NETEX zo snel mogelijk te voeren. Daarnaast roept Rover app-ontwikkelaars op de reisplanners alvast voor te bereiden op de nieuwe mogelijkheden.
Werk aan het spoor
Wil je iets meer vooruit kijken naar werkzaamheden op het spoor? Bekijk de meest impactvolle werkzaamheden op www.rover.nl/werkaanhetspoor