Vertraging, uitval en vervangende bussen: op reis met de Duitse trein

“Maar ik dacht dat ze in Duitsland zo goed waren in dingen strak organiseren”. De verbaasde vrouw zit naast me in een bus die eigenlijk een trein had moeten zijn. Ze zou twee uur te vroeg zijn op haar afspraak in München maar inmiddels komt ze al een uur te laat en daar gaat zeker nog tijd bijkomen. Het euvel van de dag is een defecte bovenleiding. Maar het had net zo goed een defecte trein kunnen zijn. Of plotselinge personeelsuitval. Of uitgelopen werkzaamheden. Of gewoon een “helaas rijdt deze trein vandaag niet”. Wat overblijft is een chaotisch tafereel met propvolle bussen. Nederlanders zijn met hun koffers goed vertegenwoordigd. Het is namelijk een stuk goedkoper vliegen vanaf Düsseldorf dan vanaf Schiphol, laat ik me vertellen. Maar dan moet je er wel eerst zien te komen.

De helft is te laat

De ervaren reiziger zal het al wel in de praktijk hebben ondervonden: zoek het woord ‘vertraging’ op in een woordenboek en er zou een foto van een Duitse trein bij kunnen staan. Waar NS vorig jaar slecht presteerde door slechts 89,7% van de reizigers op tijd (met minder dan 5 minuten vertraging) op hun bestemming te brengen, moeten de Duitsers het in het afgelopen half jaar met een punctualiteit van slechts 62,7% doen. In juni kwam zelfs maar 55,3% van de reizigers op tijd. Zo ongeveer de helft van de treinen is dus te laat of rijdt helemaal niet. En dan is het Duitse begrip van “op tijd” met een vertraging van minder dan 6 minuten. Tijdens het EK zorgde de slechte prestaties voor ergernis alom toen vele voetbalsupporters te laat aankwamen en ons eigen elftal zelfs besloot uit te wijken naar het vliegtuig. En dat terwijl de Deutsche Bahn nog wel een sponsor was van het EK. Maar een financiële bijdrage leveren aan een evenement bleek een stuk makkelijker dan er daadwerkelijk heen rijden. "Het Duitse elftal kan verslagen worden, maar van Deutsche Bahn verliest iedereen", schreef het Duitse Der Spiegel hierover.

Aantrekkelijke prijs

Wat de Duitse trein momenteel toch aantrekkelijk maakt, is de prijs. Voor slechts €49 per maand reis je met het Deutschlandticket met al het openbaar vervoer behalve de IC’s en de ICE’s. De hele dag, ook gewoon in de spits. Dit heb je al snel terugverdiend, dus besloot ik om eens een maandje het ticket uit te proberen. De enige bestemming die vast stond was een dagje Düsseldorf, maar ondanks verschillende pogingen is het niet gelukt de stad daadwerkelijk per trein te bereiken. Het dieptepunt was een zaterdag waarop vrijwel alle regionale treinverbindingen vanuit Nederland naar Duitsland kwamen plat te liggen. Alleen de treinen vanuit Enschede reden nog, maar deze plaats was binnen Nederland weer moeilijk te bereiken wegens werkzaamheden aan ons eigen spoor.

Weinig liefde

Waarom gaat het zo slecht in Duitsland? Duitsland is een autoland: het spoor heeft duidelijk vele jaren te weinig liefde gehad. Intussen is het aantal treinen wel gegroeid en barst het spoor uit z’n voegen. Het helpt niet mee dat goederenvervoer veelal gebruik maakt van hetzelfde spoor. Volgens het AD heeft het Duitse spoor zo’n 92 miljard euro nodig aan investeringen om het vervoer weer op de rails te krijgen. Daarmee is nog geen oplossing voor het schreeuwende personeelsgebrek waar de Deutsche Bahn mee kampt. Intussen is de DB wel begonnen aan een aantal flinke grootschalige renovatieprojecten die de komende jaren in de eerste instantie de overlast nog wat groter zullen maken. En dan is er ook nog een miljardenverlies dat het bedrijf heeft geleden waardoor er naar verluid zo’n 10% van de administratieve functies gaat verdwijnen. Kortom, de reiziger heeft nog even te gaan.