Skip to main content
Interview

Nederlandse treinstations getekend

Allemaal. U leest het goed. Alle treinstations van Nederland staan op een tekening. En zelfs meer dan dat. Sandra Mackus tekende ook spookstations: stations waar allang geen trein meer stopt.

Editie 3, 2024  |  Martin Oudenaarden

Station Santpoort Zuid, tekening van Sandra Mackus

 

Kunst is haar passie en haar leven, en vooral tekenen of tekenles geven. Op pad naar een tentoonstelling of naar een object om het te tekenen. Dat is tekenaar en kunsthistoricus Sandra Mackus (1988) uit het Limburgse Ospel.

Sandra tekende met een fineliner alle Nederlandse stations waar reizigers in- en uit treinen stappen. Sommige stations zette ze ook op katoen, met een naaimachine (zie kader). Ze kwam op het spoor van stations waar allang geen reizigers meer in- en uit stappen. Niet alleen treinstations, maar bijvoorbeeld ook het tramstation van de Rotterdamse Tramweg Maatschappij RTM in de Rotterdamse Rosestraat. Hier vertrokken tot in de jaren 60 van de vorige eeuw de trams naar de Zuid-Hollandse eilanden. En ook de stations in de Efteling staat op een tekening. Er zijn ongeveer 600 stationstekeningen en van elke tekening is er één exemplaar.

Weert

Genoeg reden voor De Reiziger om Sandra op te zoeken. We spreken af in Weert, met een reden: Sandra komt er vaak en hier is het idee om stations te gaan tekenen ontstaan. Het was coronatijd. Ze kwam zoals altijd gewoon aanfietsen en er was nauwelijks verkeer om op te letten. Het oog viel op het stationsgebouw. Ze verbaasde zich erover dat het gebouw haar op dat moment pas echt opviel. Een nieuw project was geboren. Eerst alle Limburgse stations, later die in de andere provincies. In een recordtijd van drie weken bezocht ze op de fiets zo’n 200 stations buiten Limburg. Openbaar vervoer en skates werden later onmisbare hulpmiddelen bij haar bezoeken. Een buschauffeur van Connexxion zette haar op het spoor van het stationsgebouw van Bovenkerk – hij had er zelfs een paar minuten vertraging voor over!

Soms maakt Sandra de tekening ter plekke; vaker maakt ze foto’s van het station en de omgeving. De tekening maakt ze dan thuis of ergens anders; misschien wel in de trein.

Een station is natuurlijk veel meer dan het stationsgebouw zelf. Wat is er rondom het gebouw te zien? Wat gebeurt er op het moment dat ze voor, naast of achter het gebouw staat? In het Groningse Zuidhorn was ze ’s ochtends vroeg. De afvalbak zat nog barstensvol, met volop troep eromheen. Dit detail staat dan ook op de tekening. Of het voormalige stationsgebouw van het Noord-Hollandse Oosthuizen: dat was wat lastig goed op de foto te krijgen. Vanaf een afstandje met een aantal volkstuintjes op de voorgrond lukte het wel. Die volkstuintjes halen dan ook de tekening. Door de details is een tekening ook een weergave van het moment waarop Sandra ter plekke was.  

Naaimachine

Jaren geleden ontdekte Sandra dat je met een naaimachine ook mooie tekeningen kunt maken. Daarom wilde ze de stations met de naaimachine vastleggen op katoen. Hierin gaat heel veel tijd zitten, zeker als de details van het moment niet mogen ontbreken. Toen station Maastricht op de foto ging, stond er een steiger voor het gebouw. Die is dan ook te zien op het katoen, compleet met het net ervoor. En achter de steiger nog de gevel! Vanwege de tijd die het kost, heeft ze dit alleen van een kleine selectie gedaan.

Voormalig tramstation Rotterdam Rosestraat, tekening van Sandra Mackus

 

Reizigers, kijkt!

De onvermijdelijke vraag: als je alle stations hebt gezien en getekend, welke zijn dan het mooist en het minst mooi? Sandra noemt twee stations die verrassend dicht bij elkaar staan aan de Kennemerlijn ten noorden van Haarlem. Santpoort Zuid vindt ze het mooist en Driehuis het lelijkst. In de categorie ‘mooi’ mag trouwens het volgens reizigers beste station van Nederland niet ontbreken: het Zuid-Limburgse Klimmen-Ransdaal.

Mooi of niet? Sandra roept reizigers vooral op om goed te kijken. Naar het stationsgebouw. Naar wat er om het gebouw staat. Of naar de ramen in het gebouw – regelmatig glas in lood. Natuurlijk doet de vaste reiziger dat niet elke keer. Maar als je een keer wat vroeger op het station bent of… als de trein vertraging heeft! Sandra Mackus doet dit, als fervent treinreiziger en vaak op pad, ook.

Antje van de Statie

Antje van de Statie baatte in het begin van de twintigste eeuw de stationsrestauratie van Weert uit. En was de uitvindster van de Weerter vlaai, een vlaai in klein formaat. Bij het station staat een standbeeld van Antje, voor het hotel-restaurant dat haar naam draagt. Kunst verbonden met het spoor: Sandra Mackus heeft er oog voor. Meer op bit.ly/antje-statie .

Meer zien en te weten komen?

Sandra Mackus doet veel meer dan alleen stations tekenen. Voor haar werk Getekende rondreis door Europa legde ze de belangrijkste gebouwen en natuurgebieden vast. Op een kassarol van 54 meter! Ook tekende ze alle bedreigde inheemse Nederlandse diersoorten. Op www.sandramackus.nl staan meer stationstekeningen en is haar werk te zien.