Gaasperpark – Terug naar het Floriadeterrein
‘Het dak is wat stukkig,
maar wij zijn gelukkig’
Tegeltjeswijsheid op muur Boerderij Landgenoegen
Editie 3, 2023 | Renée van der Haar en Peter Oosterling
Links van de watergang ligt de provincie Utrecht; om preciezer te zijn De Ronde Venen; gevormd door turfwinning en inpoldering. In 953 gaf de Duitse keizer Otto I het toen nog onontgonnen gebied aan de bisschop van Utrecht. Die het op zijn beurt gaf aan het Kapittel van Sint Jan, Utrecht. De redenen van deze schenking waren de dringend gewenste ontginning en een definitieve grens tussen Holland en Het Sticht. De in 1989 gevormde fusiegemeente kreeg dezelfde naam.
Foto: Peter Oosterling
Begin jaren zeventig besluit Amsterdam tot de aanleg van wat toen nog Gaasperplaspark heette. De plas zou ontstaan door de zandwinning voor woonwijken als Nellestein en Holendrecht. Enkele jaren later stelt de Nederlandse Tuinbouwraad voor om het noordelijke deel tijdelijk te gebruiken voor het houden van de Floriade van 1982. Is Gaasperplas nu het rustigste station van de gelijknamige metrolijn, toen voerde het enkele maanden de ranglijst aan...
Het GVB Amsterdam poetste daarom een oud bezuinigingsvoorstel op: kort metrolijn 53 vanaf Gaasperplas in tot halte Van der Madeweg. Wijkbewoners kwamen meteen in actie en begonnen een petitie die ruim zevenduizend keer werd ondertekend. Rover adviseerde negatief, omdat vanaf 2024 dagelijks tienduizenden reizigers naar en van Centraal Station zouden moeten overstappen. Vergelijk dat aantal met de ca. zesduizend reizigers die erop vooruitgaan. Schrale troost dat het GVB van de Vervoerregio Amsterdam inmiddels een jaar extra kreeg om een definitief besluit te nemen.
Sleets
De enkele reiziger die met ons metrostation Gaasperplas verlaat is al snel verdwenen in de groene en tegelijk lege stationsomgeving. Nagenoeg niets herinnert nog aan deze succesvolle wereldtuinbouwtentoonstelling naar het ontwerp van het team van tuinarchitect J.W. van der Meeren. De 76m hoge uitkijktoren verdween een jaar later naar Duitsland en het planetarium naar Artis. Een congrescentrum nam zijn intrek in het leegstaande planetariumgebouw.
Inmiddels staat Amsterdam voor de vraag wat zij met het park wil. Dat het vanwege een permanent gebrek aan een toereikend onderhoudsbudget een opknapbeurt nodig heeft wordt door weinigen bestreden. De stad noemt het Gaasperpark sleets. Bladerend in het toekomstplan wordt duidelijk dat de stad grote delen van het park toegankelijker wil maken én aantrekkelijk voor brede groepen recreanten. Maar het gebied maakt ook deel uit van het Natuurnetwerk Nederland, zodat het nog maar de vraag is of de spreekwoordelijke eerste schep al in 2024 in de grond gaat. Rondom de Gaasperplas en in het park zal fijnmazige padenstructuur weliswaar niet verdwijnen. Toch zal de sfeer aan de boorden van de plas veranderen na de aanleg van het fietsrondje direct langs de waterkant. Struinen blijft echter mogelijk, verzekert de gemeente.
Gasconne koeien
Onze wandeling is een bewerking van de Ode-wandeling die TeVoet Vereniging van wandelaars hier vorig najaar organiseerde. Zij ziet zichzelf als hoeder van het onverharde pad en organiseert daartoe Odewandelingen: begeleide wandelingen die een Ode aan het Onverhard Wandelen zijn. Een Op Verkenning tussen twee metrostations ontbrak nog in de langst lopende serie uit De Reiziger, dus gingen wij half juli op herhaling.
Een tijdje volgen we de paden zo dicht mogelijk langs het water. Waar deze ontbreken gaan we struinend over de oever verder. Bij wandelknooppunt 55 verlaten we de plas en slaan we linksaf een onverhard pad in. Enige tijd volgen we de markering van de Gaasperzoomroute (groene pijltjes), onderdeel van het Wandelnetwerk Noord-Holland. Na een bocht naar rechts lopen we een stukje langs de provinciegrens met Utrecht. Verderop beklimmen we een kunstmatige heuvel. Verrassend dat die paar meter hoogteverschil een weidse blik over het landschap mogelijk maakt. Het is ook een prima plek om de meegebrachte broodjes aan te spreken, want op een koffiekar in het zomerseizoen na heeft het park geen horecavoorzieningen.
Ze zijn niet te missen, de witgrijze Gasconne koeien. Al sinds 2013 graast in de Gaasperzoom la reine des Pyrénées, de koningin van de Pyreneeën. De dames en hun stier hebben een eigen facebookpagina. Een aanrader zijn de filmpjes over deze grote grazers. Na het veerooster volgt de Hollandse Kade en is het gedaan met de wilde, onverharde smalle wandelpaden van het Gaasperpark. Deze kade was de vroegere grens tussen het Graafschap Holland en het Bisdom Utrecht ('t Sticht). Beide hadden hun eigen dijk die in de middeleeuwen tot één kade werd samengevoegd. Het gebied behield bijzondere trekjes: een tweetal evenwijdig lopende, brede grasdijken. Tegenwoordig vormt het de grens van Noord-Holland en Utrecht en Amsterdam en Abcoude. We volgen de kade tot bij een brugje naar links. Ook de grens buigt mee.
Waarheen
Deze Op Verkenning beschrijft een ca. 14 lange lijnwandeling door het oostelijk deel van het Groengebied Amstelland die begint bij het Amsterdamse metrostation Gaasperplas: Gaasperpark, doet de noordoostelijke, oostelijke en zuidoostelijke oever aan van de Gaasperplas. Verder gaat het langs de provinciegrens met Utrecht, via een wilgenlaan langs golfbaan De Hoge Dijk, door een heemtuin en eindigt bij metro- en treinstation Holendrecht.
OV naar Amsterdam, Metrostation Gaasperplas en van Amsterdam, Metro- en NS-station Holendrecht
Raadpleeg hiervoor volgende website(s):
Overige informatie
- bit.ly/floriadegaasper
- amsterdam.nl/projecten/gaasperplas
- groengebied-amstelland.nl
- tevoet.nl
- deruigehof.nl
Het dak wat stukkig...
Na zo’n twee km steken we de Abcouderstraatweg over en lopen we een stukje over het grasdijkje langs het gelijknamige meer. Hierna zetten we via brede, met knotwilgen omzoomde paden koers naar de brasserie van Golfbaan De Hoge Dijk, waar ook niet-golfers van harte welkom zijn.
Na de thee steken we de straatweg opnieuw over en maken een ommetje om de in 2016 gekraakte boerderij Landgenoegen. Een van de eerste dingen die de krakers deden was het aan de gevel aanbrengen van een reuzengrote Delftsblauwe tegel. Daarna konden passanten genieten van hun levenswijsheid. Over motto gesproken; enkele wandelaars en fietsers die we onderweg spraken bleken hetzelfde motto te hebben: Dat is echt mijn hobby. Zoals de maker van spotgoedkope chocoladetruffels. Per e-bike brengt hij deze lekkernij per bij je thuis; we mochten ter plekke proeven…
De laatste onverharde paden op deze wandeling gaan via het terrein van Natuurvereniging De Ruige Hof. Na haar kleine heemtuin met wilde planten volgt het veenlandschap van Klarenbeek. Zo moet het oude Hollandse cultuurlandschap er in de 11e tot ruwweg de 17e eeuw uit hebben gezien: bloemrijk hooiland, rietmoeras, knotwilgen, poelen en slootjes. Tussen de hoog opschietende struiken en bomen zien we een typisch Nederlands windmolentje.
Even plotseling staan we op het brede, geasfalteerde Broekzijdsche pad. Linksaf, een laatste km en dan ligt het vernieuwde voorplein van het station Holendrecht aan onze voeten.