Voor de reiziger naar Kopenhagen
Reisinformatie die beter kan, vervoerders die reizigers bij vertragingen in de steek laten.. Overal in Europa lopen reizigers tegen dezelfde soort problemen aan. Om krachten van reizigers te bundelen en om kennis uit te wisselen is Rover lid van de European Passengers’ Federation (EPF). Elk jaar organiseert de EPF een congres in een Europese stad. Dit jaar kwamen ongeveer 70 vertegenwoordigers van reizigersorganisaties, vervoerders, de Europese Commissie en andere koepelorganisaties, bijeen in Kopenhagen.
De Reiziger Digitaal nummer 3, 2022 | Freek Bos
Slechts 80% van de treinen reed op tijd
Foto: Freek Bos
Lage standaard
Uiteraard ben ik per trein naar Kopenhagen gereisd. Dat gaat eenvoudig en prettig, ik heb nog heel wat documenten en emails kunnen lezen. In Kopenhagen zelf is er een uitgebreid netwerk van zelfrijdende metro’s en de voorstadtrein (S-Tog vergelijkbaar met de Duitse S-Bahn). Wat opvalt is dat de Denen begrijpen dat hun taal door vrijwel niemand gesproken wordt. Alle omroepen, ook de handmatige zijn minimaal tweetalig, maar vaak drietalig. Reisinformatieschermen geven de tijd tot op 30 seconden nauwkeurig weer. Gelijktijdig is niet alles goed geregeld. Tijdens een bezoek aan het nieuwe verkeersleidingscentrum werd duidelijk dat van de regionale treinen die dag er 80% op tijd reden. Waarbij het overigens net zoals in Nederland gaat om reizigerspunctualiteit. Er wordt gemeten of reizigers op tijd aanwezig zijn op het eindstation, waardoor het missen van een overstap ook meetelt in de punctualiteitscijfers. Op mijn vraag of 80 procent bijzonder hoog of laag was, kwam het antwoord dat in het contract met tussen Banedanmark (Deense ProRail) en de overheid is opgenomen dat 77 procent van de reizigers op tijd moet zijn. Wanneer we dat met de Nederlandse standaarden vergelijken is dat bijzonder laag. ProRail heeft samen met NS dezelfde prestatie-afspraken voor het hele land en moet daarbij minimaal 91.1 procent score. De realisatie in 2021 was 94.4%. Kortom, het openbaar vervoer in Nederland is zo slecht nog niet. In ieder geval als het om punctualiteit gaat.
Ingewikkelde reisinfo
In Nederland zitten de reisinformatiespecialisten niet meer op de seinzalen van ProRail. In Denemarken zit deze specialisten van de DSB, de grootste vervoerder van het land, wel op de seinzaal van Banedanmark om zo een snelle en adequate overdracht van info van de verkeersleiding via DSB bij de reiziger te krijgen. Hoewel de Scandinaviers bekent staan om hun digitale ontwikkeling, is deze informatie nog niet beschikbaar via open data. Reizigers zijn daarvoor aangewezen op de Reisjeplannen app, die ritten kan plannen met al het openbaar vervoer of op de DSB app, waar dan weer de gegevens van andere vervoerders in ontbreken. Zelf merkte ik dat ook. Om mijn hotel te bereiken had de Google reisplanner mij aanbevolen de 029 trein te nemen. Deze 029 trein was echter nergens te vinden zoals bijvoorbeeld wel metrolijn M1 te vinden is. Na wat gepuzzel bleek dat Google alle treinen via de Oresundbrug naar Zweden als 029 te betitelen terwijl de Denen het hebben over de Oresundstog naar Gotenburg. Als het gaat om openbaarheid van reisgegevens zijn de Nederlanders Europa ver vooruit.
Dat bleek ook tijdens het congres, waar vertegenwoordigers van vervoerders beweerden dat deze data lastig openbaar te maken is omdat het volgens hen belangrijk is dat vervoerder in contact kan blijven met de reiziger. Op het repliek van de zaal dat vervoerders nu wel data hebben maar reizigers niet infomeren, bleef het stil.
Voldoende fietsplekken in de trein
Foto: Freek Bos
Groot geheim
Via Europese verordeningen zijn de rechten van reizigers tijdens een reis geborgd, zodat de reiziger niet met lege handen staat wanneer een trein vertraagd is of uitvalt. Vanuit de Europese Commissie is daar veel aandacht voor. Zo gaf de vertegenwoordiger van de Europese commissie aan dat zij veel meer verwachten van OV-bedrijven als het gaat om een multimodale reis. Wie een bus, trein en ferry in zijn reis combineert, heeft namelijk te maken met verschillende rechten waardoor het voor reizigers onduidelijk is wat hun rechten zijn en wie waar verantwoordelijk voor is. Bovendien wordt een reis dan juridisch opgeknipt. Een truc die spoorvervoerders ook toepassen. Wie een kaartje Utrecht-Parijs koopt, gaat juridisch twee contracten aan. Als eerste een contract met NS voor de reis naar Rotterdam en daarna een contract met Thalys naar Parijs. Daardoor worden de rechten van reizigers beperkt. Iemand die buiten zijn schuld om zijn overstap in Rotterdam mist, heeft formeel nergens recht op omdat beide reizen los van elkaar worden beoordeeld. Daarom heeft EPF met steun van Rover gepleit voor nieuwe Europese regels op dit punt. De vertegenwoordiger van de vervoerders pareerde die kritiek door aan te geven dat er een akkoord tussen 17 vervoerders is om dan toch een vertraagde reizigers mee te nemen. Hij kon echter op hoongelach van de zaal rekenen toen duidelijk werd dat hij niet ging vertellen wie de 17 vervoerders zijn. Als reiziger weet je dan immers nog steeds niets. Overigens heeft NS zelf verteld dat zij 1 van die 17 vervoerders zijn. De overige ondertekenaars van het akkoord zijn een groot geheim.
Lastig voor de reiziger opkomen
Dag twee bestond uit gesprekken over reizigersinspraak en betrokkenheid bij de plannen voor openbaar vervoer. Met grote interesse, maar stiekem ook wat jaloezie, heb ik de verhalen van onze Engelse collega’s van Transport Focus aangehoord. Zij zijn door vervoerder Merseyrail gevraagd om te helpen met de ontwikkeling van de nieuw te bestellen treinen. In plaats van dat Merseyrail zelf onderzoek onder reizigers deed, hebben zij Transport Focus dat gevraagd te doen. Met een speciale groep reizigers, met alle achtergronden van de samenleving, is uiteindelijk zelf een mock-up, een soort test-treinstel, ontwikkeld. Het is mooi om te zien dat reizigers betrokken worden, maar dit gebeurt niet altijd. Voor onze collega’s in Europa is het lastig voor de reiziger op te komen, omdat zij geen adviesrecht hebben. Ze zijn daarom zeer afhankelijk van de bereidheid bij vervoerders, gemeente en opdrachtgevers. Rover is samen met onze Engelse zusterorganisatie de enige partij bij wie het adviesrecht in de wet is opgenomen. Daarmee is er gelukkig in Nederland nog wel meer goed geregeld.
Kopenhagen centraal station
Foto: Freek Bos
Wetenswaardigheidje
Reizend vanuit Hamburg moet de trein net voor Rendsburg de river de Kiel oversteken. Daarvoor wordt gebruik gemaakt van de Rendsburger Hochbrucke, een 68 meter hoge spoorbrug gebouwd tussen 1911 en 1913. De brug is tevens een zweefbrug; voor voetgangers maakt een gondel de oversteek over de Kiel zwevend aan de brug. Ten noorden van de Kiel is er weinig ruimte totdat het station van Rendsburg bereikt wordt. Daarom ligt er daar een speciale stijgingslus; de trein kruist zijn eigen spoorbaan, vanaf de brug is het spoor te zien waar men even later via de lus overheen gaat.
Reizen naar Kopenhagen
Kopenhagen is een prachtige Scandinavische stad die makkelijk te bereiken is vanuit Nederland. Reizen kunnen geboekt worden via de bekende kanalen zoals NS international en DB. Een reis naar Kopenhagen duurt, afhankelijk van het vertrekstation, ongeveer 10 uur. Wie dichterbij de Duitse grens woont, is natuurlijk vaak sneller. Meestal zal de IC Berlijn worden genomen waarbij deze trein wordt verlaten in Osnabrück. Daar is de overstap ongeveer een kwartier en zelfs met bagage eenvoudig te halen. Daarna volgt nog een overstap in Hamburg die ongeveer 45 minuten is. Wie ’s ochtends om 7uur vanuit Amsterdam vertrekt is rond 17uur Kopenhagen.
Met name de treinen tussen Kopenhagen en Hamburg (vv) zijn populair, een zitplaatsreservering is eigenlijk een vereiste. Dat maakt over het algemeen 1e klastickets aantrekkelijk omdat een zitplaats daar bij in de prijs zit inbegrepen. Wie via NS international boekt, betaalt voor een losse reservering 4 euro per trein per persoon. Wie boekt bij DB betaalt 4 euro per persoon per reis. Ondanks de populariteit van de trein tussen Hamburg en Kopenhagen zijn er voor wie tijdig boekt en flexibel is, goedkope kaartjes beschikbaar. Zelf had ik 5 weken voor de reis geboekt en kostte mij een eerste klasse rit slechts 69.90 euro (2e klasse vanaf 49.90).
Verder is het goed om te beseffen dat tussen Hamburg en Kopenhagen er geen barrijtuig is en alleen op het Deense traject er een student langs komt lopen met een rugzak vol versnaperingen. Voor 1e klas reizigers is er wel gratis aanmaakkoffie en thee beschikbaar.