Station Haarlem
Van comfortabele stationshuiskamer tot een eenvoudig bankje in de wind en regen: de kwaliteit van onze wachtruimtes loopt flink uiteen. Terwijl de wachtkwaliteit erg belangrijk is, want wachten en het openbaar vervoer horen bij elkaar. In deze rubriek nemen we een aantal wachtruimtes onder de loep: Deze keer zijn we in Haarlem.
Editie 2, 2022 | Sanne van Galen
Wachten in station Haarlem
Foto: Sanne van Galen
'Wij komen aan in het mooiste station van Nederland: station Haarlem’. Het omroepbericht van deze conducteur een tijd geleden maakte het extra fijn om binnen te rijden in ‘mijn’ station. Haarlem is dan ook bijzonder; het is het enige station in de art nouveau of jugendstil in Nederland. Het gebouw dateert uit het begin van de 20e eeuw, al stond het station zelf er zelfs al eerder.
Wachtkamer voor krankzinnigen
In het midden van het station bevindt zich een zogenaamd ‘eilandperron’: een perron met vier sporen. Het is hier dat zich de oude wachtruimtes bevinden, aangeduid met tegeltableaus. Er zijn wachtkamers voor de eerste, tweede en zelfs derde klasse – een fenomeen dat we sinds 1956 niet meer kennen. De 19e eeuwse gegoede reiziger hoefde hier dus nooit naast de lagere klasse plaats te nemen. Maar er zijn zelfs nog twee extra wachtruimtes op station Haarlem. Eén daarvan was voor dames die alleen reisden; zo’n wachtruimte kwam in meerdere steden voor. Maar de laatste is echt uniek: een wachtkamer voor ‘krankzinnigen’ uit één van de inrichtingen die Haarlem vroeger rijk was. Deze wachtkamer is niet aangeduid met een tegeltableau.
Niet zo bijzonder
De oude wachtruimtes worden nu voor verschillende doelen gebruikt: een bibliotheek, (die binnenkort helaas de deuren sluit), winkeltje of zelfs ruimte om te salsadansen. Dat maakt dat de wachtende reiziger wel iets om handen heeft, al is de huidige wachtruimte niet zo bijzonder. In de praktijk zitten de meeste reizigers namelijk gewoon op een bankje op het perron; dankzij de grote overkapping zit men hier toch wel beschut. Wie toch binnen wil zitten kan hiervoor nog wel terecht in de oude wachtruimte voor de eerste klasse. Deze moet men wel regelmatig
delen met slapende daklozen; de strikt gescheiden maatschappelijke klassen op het station zijn in elk geval duidelijk geschiedenis.
Donker hoekje
Wie op het station komt om op de bus te stappen, kan op het krappe busstation niet in een abri terecht. Wel is er een centrale overkapping met bankjes, weggestopt tussen de Starbucks en de Broodzaak. Dit donkere hoekje leent zich goed voor hangjongeren of groepjes die de nodige rotzooi achterlaten. Rover-Haarlem heeft trouwens nog flink moeten aandringen op deze wachtplek met het type houten bankjes, dat ook in de Haarlemse binnenstad wordt gebruikt. Bij de opening van het vernieuwde busstation in 2012 moesten reizigers het aanvankelijk doen met kille, betonnen banken.