Lightrail in Leiden?

Eind november werd Leiden opgeschrikt door plannen om het spoor van Leiden naar Utrecht te transformeren naar lightrail. Gelukkig heeft het College van B&W luid en duidelijk laten weten dat af te wijzen en nog steeds in te zetten op het  versterken van het spoor.

Maar waar kwamen die plannen dan vandaan? Wel, Leiden is bezig om een omgevingsvisie tot aan 2040 te ontwikkelen. Alle gemeenten zijn trouwens met dergelijke plannen bezig, dat is een wettelijk voorschrift. Leiden heeft daarvoor een participatieproject ontwikkeld, waarbij burgers bijdragen aan de planvorming kunnen inbrengen. Daarnaast is er een overzicht gemaakt van bestaand (door de gemeenteraad vastgesteld) en voorgenomen beleid (in het collegeprogramma), alsmede dilemma’s in de komende tijd. Dit aan de hand van een aantal thema’s, en vertrekpunten.

Eén van de ingebrachte stukken komt van de zogeheten Stadmakers. Dit is een vijftigtal betrokken burgers en ambtenaren, dat een stuk heeft ingebracht: toekomstvisie Leiden 2040. Het is zeer onduidelijk hoe deze groep elkaar heeft gevonden. Dat staat er niet bij. Rover is in ieder geval niet gevraagd om mee te doen. Wel is er een omvangrijke inbreng van gemeenteambtenaren (een derde van de groep), vooral uit Stedenbouw en Ruimtelijke Ordening. In het rapport neemt de ombouw van het spoor naar lightrail een prominente plaats in. Redengeving is dat het talud van het spoor de verbinding van de wijk Zuid-west met het centrum stedenbouwkundig in de weg zit. Het is niet voor het eerst in Leiden dat stedenbouwkundige overwegingen het OV belemmeren.

De vertrekpuntennotitie is door wethouder Spijker namens B&W aan de gemeenteraad aangeboden. Pas na twee errata op het raadsvoorstel waarin dit gebeurde werd duidelijk dat de vertrekpuntennotitie slechts een ambtelijk concept is, en dat B&W het niet heeft vastgesteld.

In de vertrekpuntennotitie kwam het plan voor ombouw van het spoor naar lightrail tweemaal voor, in beide gevallen enigszins verstopt. Niet in het deel over dilemmá’s, maar in het deel hoe gaan we het doen.

Er is dus een probleem in Leiden. Naast de onduidelijkheid van de status van stukken in het proces (dat gaandeweg wel is opgelost) blijkt er dus een sterke lobby van ambtelijke stedenbouwkundigen met als gevolg grondige wijzigingen in het openbaar vervoer, tegen het beleid van het College in. Met pogingen om dat als beleid van B&W te presenteren. Dat daar de ruimte voor wordt gegeven is op zich niet erg, als het maar in het volle licht gebeurt.

Het idee achter het opstellen van een omgevingsvisie is nu juist dat er een samenhang moet zijn tussen ontwikkellocaties voor woningen en de bijbehorende mobiliteit. De discussie in Leiden over een Leidse OV-visie wordt getraineerd, zodat dat straks pas als mosterd na de maaltijd zal plaatsvinden. En dan te bedenken dat de werkgroep Leiden van de afdeling Holland Rijnland van Rover al bijna 3 jaar geleden een notitie Bouwstenen voor een Leidse OV-visie aan de gemeenteraad heeft aangeboden, en dit anderhalf jaar geleden heeft geactualiseerd. Binnenkort zal een verdere actualisatie plaatsvinden.

Hans van Dam

Toekomstvisie Leiden 2040: https://tinyurl.com/ycxw63by

Vertrekpuntennotitie: https://tinyurl.com/yc2b966j