Blog: is een tweede conducteur noodzakelijk?

Het ultimatum van de FNV dat op sommige treinen een tweede conducteur moet worden gehandhaafd is in meerdere opzichten opmerkelijk. Het argument dat het gaat om de veiligheid van reizigers kan niet serieus worden genomen.

Al meer dan veertig jaar geleden werden in Zwitserland de conducteurs op treinen met weinig passagiers afgeschaft. De keuze was of de treindienst opheffen wegens te hoge kosten of rijden zonder conducteur en de controle op zwartrijden laten gebeuren door vliegende ploegen. Heeft iemand ooit gehoord dat de spoorwegen in Zwitserland sindsdien onveilig zijn geworden? Er is geen land in West-Europa waar meer van de trein gebruik wordt gemaakt dan Zwitserland.

In Frankrijk en Engeland gebeurde het omgekeerde. Op stoomlocomotieven reden een machinist en een stoker, ook wel aangeduid als leerling-machinist. Toen de stoomlocomotieven werden afgeschaft eisten de Franse en Britse vakbonden het behoud van de tweede man op de locomotief onder het mom van veiligheid. Succes verzekerd: in Frankrijk en Groot-Brittannië zijn op grote schaal zijlijnen gesloten en stoptreinen opgeheven vanwege de kosten en toen was er ook geen werk meer voor de machinisten, het onderhoudspersoneel en de mensen die op stations werken. De vakbonden zagen hun blunder te laat in en nu rijdt er in Frankrijk en Groot-Brittannië gewoon één machinist in plaats van twee.

In Nederland leed NS vroeger grote verliezen op de lijnen in Friesland en Groningen en NS stelde voor om de conducteur op die lijnen af te schaffen om de lijnen te kunnen behouden. De FNV lag dwars. Toen de lijnen werden aanbesteed en buiten het bereik van NS kwamen reden de treinen meteen zonder conducteur. Over onveiligheid is nooit meer iets gehoord.

De vakbonden eisen voor het personeel prettige roosters. Het effect van die prettige roosters is dat er soms wel een machinist maar geen conducteur bij een trein is. Ik heb meegemaakt dat een machinist van een intercity in de spits in Utrecht het juiste besluit nam om toch te vertrekken. Een intercity die in de spits op Utrecht Centraal blijft staan zorgt voor chaos. De vakbonden willen dat de NS de machinist gaat verbieden om in dit soort situaties zonder conducteur te vertrekken. Wat is onveiliger: een chaos op het spoor en tienduizenden gestrande reizigers of een trein zonder conducteur? De eis van een tweede conducteur is vergelijkbaar met de eis voor een tweede machinist.

Ter vermijding van misverstanden: conducteurs hebben een belangrijke functie als gastheer/gastvrouw, vraagbaak en controleur. Reizigers waarderen goede conducteurs. Maar de vakbondseis dat er altijd een of twee conducteurs op een trein moeten rijden dient geen redelijk doel.

Arriën Kruyt

Voorzitter Rover