Blog: Zwitserse lessen

Zwitserland is en blijft een land om van te leren. Het gebruik van het OV per hoofd van de bevolking is er globaal tweemaal zo groot als in Nederland. Zwitserland heeft net als Nederland meerdere grote steden - zoals Zürich, Bazel, Bern, Lausanne en Geneve - en vele middelgrote steden die goed met elkaar verbonden zijn. Naast de federale spoorwegen SBB bestaat er een groot aantal kleinere regionale bedrijven. Al die bedrijven zorgen voor goede onderlinge aansluitingen. Bestuurlijk is Zwitserland net zo complex als Nederland. Naast de federale overheid spelen de kantons en de gemeenten hun eigen rol bij de investeringen en de aansturing van het OV.

Een vergadering van de European Passengers Federation in Luzern heb ik samen met collega’s van Rover benut voor een werkbezoek aan Zürich. We werden bijgepraat door SMA, een in het OV gespecialiseerd consultancybedrijf. Enkele opvallende zaken:

Zwitserland algemeen

• De Zwitserse overheid heeft investeringsprogramma’s die zich over decennia uitstrekken. Het doel is om het vervoer over de weg te stabiliseren en in het OV te laten groeien. Bij referenda blijken de miljarden die in het OV geïnvesteerd worden, op grote publieke steun te kunnen rekenen.
• Zwitserland heeft een hoog autobezit per hoofd van de bevolking én een hoog OV-gebruik. Dat gaat prima samen. Men gaat per OV van en naar de stad en de auto is vooral voor vrijetijdsgebruik.
• De federale overheid investeert samen met de kantons en de gemeenten grote bedragen in agglomeratieprogramma’s voor het OV om de grote steden goed bereikbaar te houden.
• Zwitserland loopt voorop met investeringen in het spoorbeveiligingssysteem ERTMS. Omdat het vrachtvervoer over de rails groot is moeten reizigers- en goederentreinen zorgvuldig gepland worden en op tijd rijden. In Zwitserland wordt niet geklaagd over samenloop.
• Heel populair onder reizigers is de Halbtax-karte, die 50% reductie biedt op alle treinen van de SBB en op vrijwel alle andere OV-bedrijven.

Zürich in het bijzonder

• Het Züricher Verkehrs Verbund (ZVV) plant, financiert, coördineert en vermarkt het OV in het kanton Zürich. Onder de regie van het ZVV vervoeren 50 (!) vervoerbedrijven jaarlijks 600 miljoen reizigers. Buslijnen worden aanbesteed.
• In en rond grote steden zoals Zürich geldt één tariefsysteem voor alle treinen, s-Bahnen, trams en bussen. Nee, ik zeg niets over Nederland.
• In de agglomeratie Zürich wonen ca 1,5 miljoen inwoners. De S-Bahnen in en rond Zürich rijden elke zeven-en-halve minuut op de drukste gedeelten en gaan dan naadloos verder van het centrum over op een vijftien- of dertigminutendienst.
• De trams rijden in Zürich in hoge frequentie en bij knooppunten zijn er altijd goede aansluitingen.
• Voor een rit op het nachtnet in Zürich wordt een toeslag van 5 Zwitserse Franken in rekening gebracht voor de bekostiging.

Tot slot

• Alle stations, treinen, trams en bussen in Zwitser zijn schoon;
• De Zwitserse reisinformatie per app, internet én op papier is perfect.

Arriën Kruyt
Voorzitter Rover