ProRail-debat: waar staat de reiziger?

Vanmiddag wordt er weer gedebatteerd in de Tweede Kamer over ProRail. De afgelopen weken werd dan ook Kamerstuk na Kamerstuk verzonden. De relatie tussen het ministerie en ProRail was de rode draad in de debatten. De reiziger met een hoofdletter R op plaats 1, 2 en 3 is daarbij helemaal verdwenen.

Belangrijk zijn twee rapporten die het ministerie door externe adviseurs heeft laten opstellen. Het eerste rapport van onderzoekers PWC gaat over de budgetten voor beheer en onderhoud. Geconcludeerd wordt dat er over een periode van tien jaar een gat van 475 miljoen euro zit tussen het begrote budget en dat wat ProRail werkelijk zal moeten uitgeven. PWC heeft in opdracht van het ministerie onderzocht wat de mogelijkheden zijn om dit tekort weg te werken. Daarbij beveelt PWC onder andere aan om onderhoud overdag te doen of de periode waarin er geen treinen rijden langer te laten duren. Maatregelen die zeer reizigersonvriendelijk zijn, maar PWC noemt het effect op het aantal te rijden treinen ‘verwaarloosbaar negatief’ (p. 129).

Het ministerie heeft daarnaast Twijnstra Gudde opdracht gegeven om onderzoek te doen naar de samenwerking tussen het ministerie en ProRail bij grote projecten, zoals de spoorvernieuwing rondom Utrecht en Amsterdam. De onderzoekers concluderen dat er onvoldoende informatie-uitwisseling is en dat protcollen niet worden opgevolgd. Als een project wordt aangepast kan het zijn dat er onvoldoende wordt gekeken naar de gevolgen voor kosten en bouwtijd. Twijnstra Gudde komt met de aanbeveling om meer zakelijkheid in te brengen bij projecten. In het rapport komt de Reiziger niet aan bod en dat is vreemd. Sporen worden toch gebouwd voor de reiziger. Waarom is niet onderzocht wat aanpassingen van de werkwijze voor de reiziger betekenen? Tussen de eerste schetsen en de oplevering van zeer grote projecten zoals in Utrecht en rond Amsterdam zitten vele jaren. Plannen kunnen worden ingehaald door de werkelijkheid. Is uitloop door een nieuwe werkelijkheid erg? Wel bij zakelijkheid, dan is de deadline heilig. Ook als de reiziger achterblijft met een onbevredigend projectresultaat.

Een van de projecten waar Rover intensief bij is betrokken is de spoorvernieuwing en –verdubbeling bij Zwolle. Op station Zwolle zijn alle perrons voorzien van een overkapping zodat de reiziger droog kan wachten op de trein. Behalve reizigers voor de Arriva-trein naar Emmen. Bij de sporen 15/16 ontbreekt een perronkap. De aankomende verbouwing is het ideale moment om deze te plaatsen, de perrons moeten toch aangepast worden. Toch gebeurt dat niet. Iemand is in het verleden namelijk vergeten dit als eis voor het project te benoemen. Hierdoor wordt het plaatsen van een kap als ‘buiten scope’ gezien. Keurig in lijn met het rapport van Twijnstra Gudde wordt de kap daarom niet in de plannen opgenomen. Zakelijkheid heet dat. En de reiziger? Die staat in de kou.

Freek Bos
Beleidsmedewerker Rover