Hoe krijg je de reiziger de trein uit?

Bij het reizen met het Nederlandse openbaar vervoer zijn er soms momenten dat je denkt dat je in een film over het Oostblok van vóór 1989 bent beland. Of in een film over de uitwassen van het hedendaagse kapitalisme, want de aberraties van beide geloven ontlopen elkaar, gemeten in consequenties voor de gewone burger, niet zo héél erg veel.

Donderdag wilde ik van Amsterdam naar Haarlem en mijn trein (de Intercity naar Vlissingen) zou om 18.27 vertrekken van spoor 2a. Dat spoor is door de verbouwing van Amsterdam Centraal ingekort. Mijn trein had 10 minuten vertraging en het perron stond bomvol. Dat werd nog erger toen er aan de andere kant van het perron, op spoor 1, eerst nog een andere trein aankwam. De uitstappers konden er nauwelijks uit: er was geen plaats voor ze. Het duurde eindeloos voor iedereen uit de trein was. En het duurde ook lang voor de machinist zich, met zijn onafscheidelijke bekertje koffie, door die massa had gedrongen naar zijn cabine aan de andere kant van de trein.

Juist op het moment dat de stoptrein naar Uitgeest vertrok kwam er een omroepbericht: of de reizigers verder dan Haarlem in het voorste treinstel naar Uitgeest wilden stappen, want het achterste zou slechts tot Haarlem rijden. Eigenaardig: de stoptrein naar Uitgeest bestond, zoals gewoonlijk, uit slechts één treinstel DD-AR. Maar goed: als de afzender van het bericht de situatie niet begrijpt, en de ontvangers begrijpen het bericht ook niet, dan is er per saldo geen kwaad aangericht. Bovendien was het bericht nauwelijks verstaanbaar en had de stoptrein op dat moment zijn deuren al gesloten.

Na de stoptrein vertrok mijn Intercity richting Vlissingen uiteindelijk met ruim 10 minuten vertraging - druk bezet, want het was nog spits (spitstarief met de chipkaart!) en bovendien waren er de bekende, geplande werkzaamheden op de Schiphollijn. Bij aankomst in Haarlem was de vertraging 15 minuten.

Na aankomst gebeurde wat ik al vreesde: het achterste treinstel moest worden afgekoppeld. Dit is de nieuwste vondst van NS in de eeuwige zoektocht naar kostenbesparing en knijpen op de materieelinzet. De Intercity op de Oude Lijn heeft drukke en iets minder drukke trajectdelen. Amsterdam-Haarlem is erg druk, en verderop kun je 'dus' knijpen. Maar het onderweg verkassen van de inhoud van een dubbeldeks treinstel kost tijd, en al helemaal als je de reizigers daarover (zoals gebruikelijk) slecht informeert.

Het regent klachten over deze bezuinigingstruc in Haarlem. Het leidt tot ongemak, overvolle treinen en vertragingen waardoor mensen hun aansluitingen missen. Maar ja, het geld gaat voor de reiziger.

Deze avond was het wel érg bont. Na aankomst van mijn 15 minuten vertraagde Intercity in Haarlem heeft het nog 10 (tien) minuten geduurd voor alle mensen uit het achterste treinstel zich in het voorste treinstel hadden weten te persen. Je ziet dan dat er nog vijf minuten lang drommen mensen uit het achterste treinstel stappen. Die treffen vervolgens, aangekomen bij het voorste treinstel, aanvankelijk alleen volle balkons, zodat ze helemaal naar voren moeten lopen om zich nog naar binnen te kunnen wringen. Uiteindelijk is de overvolle trein met 25 minuten vertraging uit Haarlem vertrokken. Ik heb daarna nog even in de reisplanner gekeken: bij vertrek uit Den Haag was dit verder opgelopen naar 30 minuten. Dat lijkt me een hoge prijs voor deze 'slimme' NS-ideeën over een efficiënte materieelinzet.

Het meest had ik te doen met de reiziger in een rolstoel, die door zijn vrouw met behulp van krukken in en uit de trein werd geholpen. Voor dit duo was absoluut geen plaats meer in het voorste treinstel in Haarlem. Ze dachten toen de volgende trein in dezelfde richting te nemen. Maar vanwege de hopeloze vertraging kwam die op een ander perron, en met honderden meters loopafstand tot de lift was dat ook geen optie.

Ik vraag mij af welke ziekte zo'n bedrijf nu eigenlijk onder de leden heeft. En hoe je het bedrijf ervan geneest.

Ik vestig mijn hoop op een geniale cineast. Liefst met dezelfde meedogenloosheid die NS aan de dag legt.

Tim Boric
Beleidsmedewerker