Verkiezingen 2017: OV in de verkiezingsprogramma’s

Volgende week zijn er weer Tweede Kamerverkiezingen. Het openbaar vervoer staat altijd garant voor flink wat politieke discussies en heeft dan ook bij veel partijen een plekje in het partijprogramma. Wij zetten de ideeën en beloftes op het gebied van OV van alle partijen* die aan de verkiezingen deelnemen op een rij.

Bij de laatste Kamerverkiezingen was het al dan niet hervormen van ProRail nog een heikel punt, deze verkiezingen draait het vooral om de bereikbaarheid van dunbevolkte gebieden, marktwerking en aanbestedingen, de OV-chipkaart en toegankelijkheid. Hieronder een korte analyse. Liever meteen opzoeken wat een bepaalde partij over het OV te zeggen heeft? Scroll dan naar beneden, onderaan dit artikel staan selecties uit de diverse verkiezingsprogramma’s alfabetisch op een rij.

Privatisering en marktwerking

Van al het openbaar vervoer in hand van de overheid tot de markt volledig openstellen en alles ertussenin: over het thema marktwerking zijn de politieke meningen verdeeld. De meest fanatieke partij als het aankomt op marktwerking is de Libertarische Partij. Deze partij wil de OV-markt volledig openstellen voor commerciële vervoerders waarbij apps en vergelijkingssites de reiziger kunnen helpen om een keuze te maken. Iets terughoudender is de VVD, deze partij wil echter wel daar waar het kan meer spoorlijnen afsplitsen van het hoofdrailnet en het OV in grote steden openbaar aanbesteden. Ook wil de VVD de HSL-Zuid aanbesteden als NS de afgesproken prestaties hier niet nakomt.

Wat de PvdA betreft, houdt NS ook na 2025 het alleenrecht op het hoofdrailnet, mits er voldoende treinen blijven rijden. D66 en de SGP willen de concurrent wel een kans geven op regionale lijnen. Wat D66 betreft wordt er tijdig onderzoek gedaan om in 2024 een nieuwe discussie te voeren over verdere marktopening. 50PLUS en de SGP willen meer zeggenschap van de overheid, maar als het aan SP en Partij voor Mens en Spirit ligt komt het hele OV terug in overheidshanden.

Spoorboekloos rijden

Treinverbindingen met een hoge frequentie staan voor meerdere partijen hoog op het verlanglijstje. Het CDA wil dat in de brede Randstad zonder spoorboekje de trein kan worden genomen. D66 wil dat steden verbonden worden met de kwaliteit en frequentie van een metro. GroenLinks is het daar mee eens en wil de hoge frequentie ook buiten de Randstad terugzien, onder meer door een spoorverdubbeling bij Ravenstein.

ProRail

Staatssecretaris Dijksma heeft de ambitie om ProRail dichter bij het ministerie te plaatsen. Over de wijze waarop dit moet gebeuren wordt verschillend gedacht. Zo vinden betrokken vervoerders en consumentenorganisaties dat de onafhankelijkheid van ProRail voorop moet staan en dat keuzes niet overhaast genomen moeten worden. De PvdA wil ProRail bij het ministerie onderbrengen. De SP wil van ProRail en NS één overheidsbedrijf maken. Het CDA daarentegen ziet niets in een dure en tijdrovende reorganisatie bij ProRail. D66 wil alleen ingrijpen als dit aantoonbaar leidt tot verbetering van de langetermijn doelstellingen.

OV-chipkaart

Ook de OV-chipkaart houdt de gemoederen bezig. De VVD wil de kaart graag doorontwikkelen zodat deze ook in de taxi kan worden gebruikt. Maar mobiel betalen of betalen via de smartwatch wil deze partij ook graag zien. De ChristenUnie en de SP willen dat het makkelijker wordt om met een OV-chipkaart een overstap te maken. De Piratenpartij wil anoniem reizen makkelijker maken, bijvoorbeeld door de OV-chipkaart op te kunnen waarderen met contant geld. De Vrijzinnige Partij wil dat de OV-chipkaart een keuze wordt, met papieren kaartjes als alternatief, waarbij bovendien een eind moet komen aan de incheckborg.

Dunbevolkte gebieden

Vervoer op maat of gewoon investeren in een goed aanbod? De PvdA voelt het meest voor het eerste. Daarvoor wil de partij de budgetten voor openbaar en bijzonder doelgroepenvervoer samenvoegen. De Piratenpartij daarentegen wil dat lijndiensten naar minder drukke gebieden zoveel mogelijk blijven bestaan. GroenLinks pleit voor openbaar vervoer op afroep, waarbij iedereen toegang moet hebben tot openbaar vervoer. De Partij voor de Dieren wil juist fors investeren in beter OV in dunbevolkte gebieden zodat mensen minder afhankelijk worden van de auto.

Toegankelijkheid

Het toegankelijk maken van OV voor reizigers met een (lichamelijke) beperking staat in de partijprogramma’s van de ChristenUnie, de PvdA en de Partij voor de Dieren. Daarnaast zijn er ook partijen die zich hard maken voor een toilet in iedere trein, zoals 50PLUS en de Vrijzinnige Partij. De Partij voor de Dieren wil zelfs een toilet in ieder treinstel, net als stopcontacten en wifi.

OV-verbod

Agressief gedrag in het OV is veel in het nieuws de laatste tijd. Reden voor de VVD en PvdA om in hun partijprogramma op te nemen dat er sneller een permanent OV-verbod moet worden opgelegd. Wat de VVD betreft gaat daarnaast de boete voor zwartrijden omhoog, gaan de toegangspoortjes dicht en komt er meer camerabewaking. VoorNederland wil dat de spoorwegpolitie opnieuw wordt ingevoerd.

Gratis openbaar vervoer

Een aantal partijen zet in op gratis openbaar vervoer, al dan niet voor bepaalde doelgroepen. De Partij voor Mens en Spirit denkt gratis openbaar vervoer in de grootstedelijke gebieden te kunnen financieren met het terugdraaien van de privatisering en de daarmee samenhangende kosten rond de OV-chipkaart. 50PLUS wil gratis openbaar vervoer buiten de spits. DENK wil pilots met gratis OV en investeren in gratis vervoer voor ouderen en minima. Dit laatste staat ook in het programma van Art1kel. De SP wil een gratis bus voor 65+, terwijl Lokaal in de Kamer het OV gratis wil voor iedereen met een inkomen op sociaal minimum. Geen gratis OV maar wel lagere tarieven willen GroenLinks en VoorNederland.

De Fiets

Meer ruimte voor de fiets en investeringen in fietsenstallingen zien we terug in de programma’s van de ChristenUnie, de SGP, GroenLinks, D66, de VVD en de Partij voor Mens en Spirit. SP pleit bovendien voor meer ruimte voor de fiets in de trein. Een goed overzicht van de fietsplannen van diverse partijen is te vinden op de website van de Fietsersbond.

Een aantal opvallende plannen

De ChristenUnie wil geen toeslag meer op de HSL, nu deze onderdeel is geworden van het hoofdrailnet. De Vrijzinnige Partij wil wifi-vrije treincoupés en de Partij voor de Dieren wil de verkeerslichten zo instellen dat fietsers voorrang krijgen bij regen. Nieuwe Wegen wil iedereen in de spits op drukke trajecten toegang geven tot de 1^e klas totdat NS het treinenaanbod op orde heeft.

Zie ook de OV-kieswijzer op de website van Treinreiziger.nl. Hieronder op alfabet de OV-passages uit de diverse verkkiezingsprogramma's.

*Niet meegenomen zijn Niet Stemmers, want deze partij heeft geen programma, en de Vrije Democratische Partij, die alleen meedoet in kieskringen Den Helder en Den Haag.