Marktwerking op de rails?

De Europese Commissie is met een omvangrijk pakket voorstellen gekomen om het railvervoer in Europa te verbeteren. De Europese Commissie stelt vast dat het aandeel van het railvervoer achterblijft. De Europese Commissie wil veel meer groei op de rails. Het voor Nederland meest omstreden voorstel is dat ook het hoofdnet geheel of in delen zou moeten worden aanbesteed. Nu gaat het hoofdnet ondershands naar NS. De voorstanders van marktwerking betogen dat het opheffen van de staatsmonopolies in de luchtvaart, de telecom en de energie geleid heeft tot lagere kosten en betere producten voor de klanten. Waarom zou dat ook niet gelden voor het railvervoer?

Het is onmiskenbaar waar dat het aanbesteden van het railvervoer op de zijlijnen in het Noorden, in Gelderland en in Limburg tot grote verbeteringenheeft geleid. In Duitsland is precies hetzelfde te zien. In Frankrijk en in Spanje is het vervoer op de zijlijnen vrijwel geheel verdwenen dankzij de staatsbedrijven SNCF en RENFE. Franse regio’s die het railvervoer willen verbeteren moeten knarsetandend gebruik maken van de SNCF. De SP en FNV die terug willen naar een ongedeeld Nederlands staatsspoorbedrijf zouden daarvan moeten leren.

Marktwerking op de rails kan alleen als de infrastructuur goed beheerd wordt door een ander bedrijf dan het bedrijf dat op de rails rijdt. De President-commissaris van ProRail, afkomstig uit de energiewereld, is een krachtig voorstander van marktwerking op de rails. Zijn betoog zou aan geloofwaardigheid winnen als hij zou kunnen garanderen dat ProRail zonder gedoe functioneert. Een andere voorwaarde voor succesvolle marktwerking is dat bedrijven ondanks concurrentie intensief samenwerken om de reiziger van adres naar adres te vervoeren. Daar slaagt de luchtvaart heel goed in. Waarom de railsector niet?

Arriën Kruyt

24 maart 2013