Blog: ode aan de nachttrein
Vrijdag 9 december 2016 vertrok voor het laatst een nachttrein uit Amsterdam. Rover was erbij en deelde aan de machinist en de conducteurs een bloem uit met een kaartje: “bedankt en graag tot ziens”. Voor de reizigers hadden we samen met onze collega’s van PRO BAHN een pamflet in het Nederlands en het Duits, waarin we onze hoop uitspraken dat de nachttrein weer terug zal komen. De perrons stonden zwart van de mensen met fototoestellen en videocamera’s om dit historische moment vast te leggen. Het personeel van NS en Deutsche Bahn was zichtbaar geëmotioneerd. En ik ook.
De nachttrein is voor velen tientallen jaren het ideale vervoermiddel geweest. Ik ben er in mijn jonge jaren mee naar Athene gereisd en later heb ik vele malen met de nachttrein naar Parijs, Berlijn, Stuttgart, Kopenhagen, Milaan en Bazel gereisd. Mijn kinderen waren dol op de autoslaaptreinen naar Zuid-Frankrijk, waarmee ons gezin de frustraties en files van de Franse autoroutes bespaard bleef. De sfeer in de nachttreinen was gemoedelijk en de slaapwagenconducteurs hadden altijd ergens een prettige voorraad drank om het reizen te veraangenamen. Eén van mijn mooie herinneringen was toen ik de deur van mijn ligwagencoupé opende in Kopenhagen en er drie medereizigers aantrof en een oudere dame met een onmiskenbaar Amerikaans accent vroeg: “Young man, can you play bridge?" Waarop mijn bevestigende antwoord ertoe leidde dat zij voor mij de hele nacht alle drankjes betaald heeft. De vorige majesteit moest in 2010 naar Kopenhagen maar kon niet vliegen vanwege een stofwolk in de lucht. De koninklijke slaapwagen werd ijlings opgehaald uit het spoorwegmuseum om Koningin Beatrix veilig te brengen naar haar bestemming.
En nu heeft de Deutsche Bahn (DB) er een einde aan gemaakt. DB had de nachttreinen al jaren verwaarloosd en had geen zin meer om te investeren in nieuw materieel. DB hoopt dat de reizigers over zullen stappen op ICE-treinen in de late avonduren of vroege morgenuren om hun bestemming te bereiken. Vanuit Nederland is dat geen optie omdat de laatste ICE-trein al om 18.37 uur uit Amsterdam naar Duitsland vertrekt. Het verhaal is dat nachttreinen niet kunnen concurreren met vliegtuigen. Dat is prijstechnisch juist, omdat de kerosine voor vliegtuigen belastingvrij is en luchtvaartondernemingen geen BTW hoeven te betalen. Waarom moet luchtvervuiling en lawaai belastingtechnisch ontzien worden en schoon spoorvervoer belast worden?
Maar desondanks bestaat er voor nachttreinen wel degelijk een markt. Vroeg in de ochtend of laat in de avond vliegen is vaak onaantrekkelijk. Er is een kans dat de nachttrein terug komt omdat de Oostenrijkse Spoorwegen (ÖBB) een deel van het nachtnet in Duitsland hebben overgenomen en rijden tot Düsseldorf. NS en Rover gaan er nu voor strijden dat de nachttrein gewoon weer doorgetrokken wordt van Düsseldorf naar Amsterdam.
Arriën Kruyt,
Voorzitter Rover