Blog: van boetes naar belonen

NS en ProRail kregen boetes omdat de prestaties op de Hoge Snelheid Lijn (HSL) van Amsterdam via Rotterdam naar Breda te wensen overlieten. Het klopt, dat de prestaties op de HSL beneden peil zijn, maar helpen boetes? Een boete voor NS gaat naar het Ministerie van I en M en dat betekent minder winst voor de aandeelhouder, het Ministerie van Financiën.  Voor ProRail geldt iets dergelijks. Dit soort boetes is een vorm van rondpompen van geld binnen de Rijksoverheid.

In Frankrijk en in Duitsland zijn hogesnelheidslijnen aangelegd door spoorwegbedrijven, maar in Nederland heeft het toenmalige Ministerie van Verkeer en Waterstaat welbewust NS en ProRail erbuiten gehouden. Het resultaat is een Nederlandse hogesnelheidslijn, die ondeskundig is aangelegd en voor de bedrijven, die erop moeten rijden, erg ingewikkeld is. Het Franse Thalys met meer dan dertig jaar ervaring met hogesnelheidstreinen in Frankrijk, België, Zwitserland, Engeland en Duitsland heeft drie (!) jaar nodig had om de ICT van de Nederlandse HSL onder de knie te krijgen. Dat geeft te denken. NS heeft na het FYRA-debacle de keuze gemaakt om op de HSL te gaan rijden met locomotieven van Bombardier, omdat die locomotieven toen beschikbaar waren. Bombardier heeft een slechte reputatie op het gebied van ICT. Die keuze van NS is verkeerd uitgepakt, mede omdat het NS-onderdeel Nedtrain ook zwak functioneerde. Maar worden de reizigers op de HSL geholpen door boetes achteraf?

Boetes leiden in het Openbaar Vervoer soms tot verkeerd gedrag. In de Provincie Groningen misten reizigers die overstapten van een NS-trein naar een Arriva-trein vaak net hun aansluiting. Arriva kreeg een boete van de Provincie Groningen als de trein uit Groningen meer dan drie minuten te laat vertrok en NS als de trein meer dan vijf minuten te laat vertrok. De bedrijven vonden de boetes zo belangrijk dat zij de treinen stipt op tijd lieten vertrekken uit Groningen en de reizigers een half uur lieten wachten op de volgende trein. Dankzij het project Samen op Reis is aan deze onzin een einde gekomen.

Belonen is doorgaans effectiever dan straffen. In de cao van de HTM is een loonsverhoging voor het personeel voorzien als het klantoordeel omhoog gaat. Daarmee wordt niet alleen de directie maar iedereen geprikkeld om zijn best te doen. Uiteindelijk zijn reizigers daarmee het meest gebaat.

Arriën Kruyt
Voorzitter Rover