OV loket waarschuwt voor schaduwkanten flexibel OV
Flexibele vormen van openbaar vervoer, zoals busjes die op afroep komen of variabele routes rijden, zijn voor reizigers lang niet altijd een verbetering. Het OV loket waarschuwt dan ook voor een te weinig doordachte, brede introductie van vormen van vraag-gestuurd openbaar vervoer.
Het OV loket signaleert in een rapportage over het vierde kwartaal van 2017 dat OV-bedrijven, in overleg met hun concessieverleners, zich steeds vaker concentreren op grotere, rendabele verbindingen. In kleinere kernen of andere minder lucratieve gebieden komen dan vormen van vraaggestuurd vervoer in verschillende varianten.
Zo is er flex-vervoer op basis van afroep, waarbij reizigers van te voren een zitplaats bestellen in een voertuig. De reiziger kan ook zeggen waar hij wil in- en uitstappen. Voorbeelden zijn Breng Flex in de omgeving Arnhem–Nijmegen, Bravo Flex in Helmond, AML Flex in de concessie Amstelland-Meerlanden en de Kolibrie van Keolis op de Veluwe. Een andere vorm is de variabele route, zoals aangeboden door Keolis in Almere (flexiGo). De bus die industrieterrein De Vaart verbindt met Almere Buiten rijdt naast een reguliere route op verzoek van reizigers één of twee extra ‘lussen’ die aan de route liggen. En dan is er een vorm met variabele stops, Keolis hanteert dit flex-concept. Hierbij kunnen reizigers instappen bij de flex-stop-haltes en uitstappen wanneer ze willen, mits dat op de route ligt en de situatie bij het uitstappen veilig is.
Het OV loket signaleert dat deze flex-vormen voor sommige reizigers een prima oplossing zijn, maar niet voor iedereen. Ten eerste vanwege de kosten, die vaak hoger zijn dan bij een traditionele vorm van openbaar vervoer. Bovendien is de OV-chipkaart (toch in aanleg bedoeld voor alle openbaar vervoer) in vraag-gestuurd openbaar vervoer niet altijd te gebruiken. Ook worden abonnementen soms niet geaccepteerd, zoals bijvoorbeeld het landelijke studentenreisrecht. Het gebruiksgemak laat soms ook te wensen over: vaak is het flexibele openbaar vervoer niet zichtbaar in de reisinformatie op internet (9292). Niet handig als een reiziger onbekend is in een regio, zo meent het OV loket. Bovendien hanteren OV-bedrijven in hun verschillende flex-concepten nogal eens verschillende gedragsregels als het gaat om toegankelijkheid: in het ene geval mag de hond mee, in het andere niet. Datzelfde geldt voor een rolstoel. En soms moeten kinderen kleiner dan 1,35 meter zelf een zitverhoger meenemen, soms ook niet.
“Hoe mooi het ook lijkt, flexibel openbaar vervoer kan voor sommige groepen een synoniem worden voor slechter openbaar vervoer.” Het OV loket adviseert concessieverleners en vervoerders om voldoende aandacht te besteden aan mogelijk schaduwkanten van deze ontwikkeling. Overigens erkent het OV loket dat de reizigers slechter af zouden zijn als een OV-dienst vanwege te weinig reizigers geschrapt wordt zonder flex-alternatief.
Het OV loket is in 2008 door Rover met steun van het Ministerie I&M opgericht als onafhankelijke ombudsman voor beter openbaar vervoer en bemiddelt bij individuele klachten.