2019: ons jaar in vogelvlucht

Traditioneel blikken wij aan het eind van het jaar even terug. Wat hebben wij in 2019 voor de OV-reiziger kunnen bereiken en met welke ontwikkelingen waren wij minder blij? 

Tarieven 2020
Eerst een vooruitblik. De treinkaartjes worden bij NS in de 2e klasse komend jaar gemiddeld 1,5% duurder. Dit geldt ook voor abonnementen Traject Vrij, Altijd Vrij en OV Vrij en is in lijn met de inflatie. NS liet ons dit jaar weten de prijsverhoging meer in de kortere afstanden dan in de lange afstanden door te voeren, maar na bezwaar van Rover en de andere de consumentenorganisaties werd dit plan geschrapt. Een ander plan dat NS na ons advies liet varen, was het verhogen van het minimumtarief voor korte afstanden van €2,40 naar €2,50. Ook wisten we NS te overtuigen om RAILPLUS te behouden.

Helaas is er ook slecht nieuws: de Dagkaart Fiets wordt in prijs verhoogd van €6,90 naar €7,50, ondanks dat de dagkaart het afgelopen jaar al in prijs is gestegen van €6,20. Samen met de Fietsersbond vroegen wij dit jaar juist om extra plaats voor fietsen in de trein, NS koos duidelijk voor een andere koers. Eerder dit jaar, per 1 juli, moesten treinreizigers ook al een prijsstijging voor de IC Direct accepteren: de toeslagkaartjes gingen van €2,40 naar €2,60: een prijsstijging van 8,3%. Ook de toeslagabonnementen werden ruim 10% duurder. Volgens het oorspronkelijke plan van NS zou de prijsverhoging per januari worden doorgevoerd. Na protesten van Rover werd dit plan uitgesteld totdat de prestaties van de IC Direct zijn verbeterd. Wat ons betreft kwam deze prijsverhoging echter nog steeds te snel.

Afscheid van het Voordeelurenabonnement
Volgend jaar is het laatste jaar van het oude Voordeelurenabonnement (VDU), dat ook in de middagspitskorting recht geeft op 40% korting. Zo liet NS dit jaar weten. Het VDU werd oorspronkelijk in 2011 afgeschaft maar mocht na protest van Rover in het bezit blijven van reizigers die het abonnement al gebruikten. Deze groep van circa 700.000 reizigers verliest in 2021 alsnog de korting in de middagspits, ook van de Keuzedagen. Volgens het plan van NS zouden alle abonnementhouders moeten overstappen naar een ‘reizen op rekening’ NS Flex abonnement zonder Keuzedagen. Na een negatief advies van Rover en de andere consumentenorganisaties besloot NS het VDU-abonnement inclusief Keuzedagen wel te behouden, maar de middagspits alsnog te schrappen. Ter “compensatie” verlaagt NS het abonnementsgeld met €7, wat niet in verhouding staat tot het verlies van korting. Rover ontvangt dan ook veel klachten over deze verschraling van het abonnement en heeft NS inmiddels een bloemlezing van klachten aangeboden.

Nieuwe NS-abonnementen
Vanaf 2021 zet NS verschillende treinabonnementen om naar NS Flex, liet de vervoerder dit jaar weten. Rover is positief over deze plannen om dit ‘reizen op rekening’ in te voeren, nadat NS een flink aantal eisen van Rover inwilligde. Op advies van Rover en andere consumentenorganisaties besloot NS onder meer om het meest populaire abonnement, Dal Voordeel, in een variant te behouden waarbij vooraf saldo kan worden geladen op de OV-chipkaart. Rover wist eveneens te voorkomen dat reizigers extra gaan betalen na de overstap op NS Flex. Ook kreeg Rover de toezegging van NS dat er een oplossing komt voor fouten die optreden wanneer reizigers op dezelfde OV-chipkaart NS Flex naast een abonnement van een andere vervoerder gebruiken, een probleem dat veel reizigers ongemerkt extra geld zou kosten.

Spoorwerkzaamheden
Overlast door spoorwerkzaamheden was een terugkerend thema dit jaar. De werkzaamheden bij Leiden dit voorjaar hebben grotere overlast veroorzaakt voor reizigers dan voorzien. Er is onvoldoende rekening gehouden met de extra risico's op verstoringen die de werkzaamheden met zich meebrachten en de gevolgen van verstoringen. Zo erkenden NS en ProRail in reactie op het evaluatierapport van Rover. Rover deed eerder dit jaar meerdere aanbevelingen om de overlast bij werkzaamheden te verminderen. Rover is blij dat NS en ProRail verschillende aanbevelingen overnemen om de hinder bij volgende werkzaamheden te beperken en de reisinformatie te verbeteren. Zo willen NS en ProRail in de communicatie aandacht gaan besteden aan de afweging waarom werkzaamheden doordeweeks plaatsvinden. Ook gaat NS onderzoeken of de reisplanner bij fouten sneller kan worden gecorrigeerd en of het mogelijk is om ook actuele reisinformatie te bieden over de vervangende busdiensten. Rover heeft ook gevraagd om meer keermogelijkheden en wissels zodat de impact van werkzaamheden en verstoringen kan worden beperkt tot een klein gebied.

Dienstregeling
Op advies van Rover werden enkele aansluitingen verbeterd. Zo kregen reizigers van Leiden Centraal naar Amsterdam Bijlmer ArenA hun crossplatform aansluiting op Amsterdam Zuid weer terug. Arriva beloofde ons de vertrektijden van nachtbus 800 uit Zoetermeer aan te passen op de nachttrein Leiden – Schiphol zodat de aansluiting voor reizigers tussen Zoetermeer en Schiphol niet verloren gaat. Ook heeft NS ons toegezegd te bekijken of de aansluiting tussen de Sprinter uit Den Bosch op de Intercity naar Maastricht kan worden verbeterd op station Eindhoven. Bovendien heeft Rover er bij NS en ProRail op aangedrongen minder snel op grote schaal treinen gaan schrappen bij de dreiging van sneeuw en vrieskou in een bepaalde regio. Daarop hebben NS en ProRail toegezegd de overlast te beperken door meer maatwerk te gaan leveren. Een regionale aangepaste dienstregeling kan voortaan relatief kort vooraf voorbereid worden (4 uur vooraf in plaats van 12 uur). Na een paar uur zou ook weer naar de normale situatie overgeschakeld moeten kunnen worden. De overlast hoeft dan niet meer altijd de rest van de dag te duren.

Veiligheid
Ook veiligheid stond dit jaar op de agenda. Na een oproep van de Roverafdelingen Drechtsteden en Utrecht zijn de nodige verbeteringen doorgevoerd aan het OV-knooppunt bij Meerkerk. De afrit is aangepast, de middeneilanden zijn vergroot, de drempels zijn verhoogd, de markering op de afrit is opnieuw aangebracht en de (vernielde) halte aan de afrit (vanuit Utrecht) is vervangen door een HOV-abri. De veiligheid moet hiermee zijn verbeterd, maar Rover blijft zorgen houden. Ook bij station Putten verbeterde de veiligheid. Voetgangers die hier het spoor op een veilige manier willen oversteken, waren de afgelopen jaren aangewezen op een loopbrug. Bij afwezigheid van liften betekent dit dat meerdere reizigers, bijvoorbeeld reizigers met een (lichamelijke) beperking, zware bagage of een kinderwagen, zich op de drukke rijbaan moesten begeven om het lopen van trappen te vermijden. Rover-Amersfoort heeft jarenlang bij ProRail gepleit voor een veilig overpad bij het station. Uiteindelijk met succes: er is nu een apart overpad voor voetgangers waarbij geen trappen beklommen hoeven worden.

Politiek
2019 was het jaar van de Provinciale Statenverkiezingen. De verschillende afdelingen van Rover maakten van de gelegenheid gebruik om suggesties voor een gezond OV-beleid te presenteren aan de informateurs van de diverse nieuwe colleges. 2019 was ook het jaar van de stikstofcrisis. Een flinke vertraging van diverse spoorprojecten dreigt hierdoor. Rover heeft de minister gevraagd om juist de spoorprojecten vlot te trekken, omdat het spoor bijdraagt aan reductie van de uitstoot van stikstof en CO2 en daarmee een duurzame manier van reizen is. Investeringen in spoor en openbaar vervoer blijven de komende jaren van groot belang. Rover heeft hier ook dit jaar daarom veel aandacht voor gevraagd, onder meer via de Mobiliteitsalliantie.

In de regio
Ook middels onze vrijwilligers in de regio is Rover dit jaar actief geweest. Zo beloofde vervoerder EBS een oplossing voor de verslechterde bereikbaarheid van een aantal wijken in regio Voorne-Putten aan Rover-afdeling regio Rotterdam. Rover-Gelderland behaalde winst op de spoorlijn naar Winterswijk, waar Arriva op zondagen de frequentie verhoogde naar een halfuursdienst. Rover-Den Haag kon zorgen dat reisinformatie naar Scheveningen werd verbeterd. Maar het was niet alleen goed nieuws. Zo stopt er nog steeds geen trein op station Heerenveen IJsstadion. Rover-Limburg betreurde het verdwijnen van het loket op station Heerlen. En reizigers in Gelderland kregen te horen dat zij nog tot 2037 toiletloze treinen kunnen treffen.