NS en volle treinen
Dagelijks komen er bij Rover klachten binnen over volle NS-treinen, dit jaar meer dan ooit. Rover heeft hierover dan ook al veel contact gehad met NS. Maandag 24 september spraken wij met het Hoofd Logistiek van NS (Vincent Verbeet) en verschillende van zijn mensen. Zij vertelden ons dat de laatste tijd op een andere manier gepland wordt waardoor er recent inderdaad meer klachten waren. Het goede nieuws is dat NS met interessante projecten bezig is om het probleem te verminderen. Het slechte nieuws is dat te korte treinen op verschillende momenten van de dag voorlopig nog niet uit het stationsbeeld lijken te verdwijnen. Wel zijn mede door jullie signalen de laatste tijd veel treinen verlengd. Zo zijn recent (september) 21 treinen langer gemaakt in de spits op de volgende lijnen:
1. IC Enschede – A’dam,
2. sprinter Uitgeest – R’dam (en vice versa),
3. sprinter Den Bosch – Nijmegen (en vice versa),
4. sprinter Dordrecht – R’dam-Den Haag (en vice versa),
5. sprinter Utrecht – Geldermalsen-Tiel (en vice versa),
6. sprinter Sittard – Maastricht (en vice versa),
7. sprinter Zwolle – Groningen (en vice versa),
8. sprinter Eindhoven – Den Bosch (en vice versa),
9. sprinter Zwolle – Leeuwarden (en vice versa)
10. sprinter Utrecht – Den Bosch – Breda (en vice versa),
Vanaf 13 augustus waren al de treinen (sprinters) langer gemaakt op trajecten tussen Almere–Amsterdam en Almere–Schiphol–Den Haag CS.
Hoe plant NS?
De planning van het treinmaterieel kan in theorie nog zo goed zijn, in de praktijk gaat het in de uitvoering soms anders, zo moest NS toegeven. Storingen op het spoor (bijvoorbeeld recent veel rond Schiphol) zorgen er nogal eens voor dat er ander materieel komt voorrijden dan gepland was en ook kan de eerste trein na een storing flink vol zijn. Om de bijsturing op orde te krijgen zou regelmatig een aantal treinen moeten uitvallen en daar kiest NS (gelukkig) ook niet voor.
Maar er speelt nog iets anders. De laatste tijd zet NS stappen naar het meer “gepast” inzetten van treinmaterieel. Dit is een vorm van bezuinigen; gemiddeld zitten treinen maar voor 30% vol, dus probeert NS de kosten te drukken door dit passend te plannen. Middels rekenkundige modellen wordt het verwachte reizigersaantal zo precies mogelijk ingeschat. In deze modellen houdt men rekening met gegevens van conducteurs, reizigerstellingen, OV-chip gegevens, prognoses van de reizigersgroei, etc. Hierbij wordt altijd uitgegaan van een zitplaats voor iedereen in de intercity, maar in de toch al niet geliefde SLT-sprinters wordt daarnaast gerekend op staanplaatsen – aangezien deze treinen maar korte stukjes zouden moeten rijden (wat helaas niet altijd gebeurt).
Als de gegevens in de planning niet blijken te kloppen (bijv. na meldingen via Twitter, meldingen bij Rover, meldingen bij de klantenservice van NS of uit meldingen van personeel van NS) dan past NS de lengte van treinen aan, waar dat kan. Dit is recent op de nodige trajecten gebeurd sinds NS de nieuwe gegevens gebruikt (zie voorbeelden hierboven). Door de afgepaste planning zit er soms weinig speelruimte in de treinen om reizigerspieken op te vangen die zich plots aandienen (denk bijvoorbeeld aan een introductiedag van een Hogeschool, een verstoring of een omreisadvies in verband met werkzaamheden). Daarnaast slaat de planning ook wel eens de plank mis en wordt duidelijk te weinig materieel ingezet. Met de passende inzet van materieel neemt NS dus bewust het risico op sneller (te) volle treinen en loopt het met deze bezuiniging daardoor mogelijk een onbetaalbare imagoschade op.
Tot slot zijn er ook trajecten waarop bepaalde treinen gewoon niet langer kunnen worden, vanwege de perronlengte van tussenliggende stations. Hier zou frequenter een trein moeten rijden, waarvoor spooruitbreiding noodzakelijk is. Helaas wordt in ons land meer geïnvesteerd in snelwegen dan in spoor.
Verbetering
NS bekijkt wel continu hoe de bezetting in de treinen is. U ziet die mensen die dat bijhouden met enige regelmaat door de trein lopen om uw kaartje te controleren. Meldingen van volle treinen die bij NS via Twitter binnenkomen, worden allemaal netjes in statistieken gegoten. Ook de meldingen die via Rover binnenkomen, worden verwerkt. Waar nodig past NS de materieelplanning aan. Daarnaast wil NS reizigers bewegen beter verspreid te reizen, verspreid zowel over de dag als binnen een trein. Hiervoor zijn nu een aantal interessante ontwikkelingen gaande. Zo zal de reisplanner worden uitgebreid met een drukte-indicatie (‘comfort-planner’), waardoor reizigers die de keuze hebben voor zichzelf een rustiger trein kunnen plannen. Vaak is één trein eerder of later verassend rustiger. Ook wordt gewerkt aan een interessante proef waarbij een geselecteerde groep NS-klanten later dit jaar – via de bekende Reisplanner Xtra op zijn of haar smartphone – informatie krijgt over de samenstelling (stiltecoupés, 1e en 2e klas), vertrekplaats langs het perron en bezetting van de aankomende trein en waar hij of zij het beste kan instappen. Ook kun je dan zien hoe de bezetting van volgende treinen is, zodat je eventueel je reis kunt uitstellen. Om het aantal in- en uitstappers te tellen wordt speciale infraroodtechnologie gebouwd in tien intercity’s die rijden op het traject Zwolle–Roosendaal (de IJssellijn). Een proef van €2 miljoen die dus zorgvuldig zal worden geëvalueerd.
Bij dit soort enorme investeringen kan men zich natuurlijk afvragen waarom NS het geld niet direct steekt in het laten rijden van langere treinen. Deels zal dit zijn omdat er in de spits niet veel capaciteit meer te halen valt zonder flinke investeringen in spooruitbreiding. Aan de andere kant is Rover ervan overtuigd dat er in de “passende” inzet van materieel voor de reiziger nog winst te halen valt. Ook wij roepen reizigers daarom op om volle treinen te blijven melden bij ons en bij NS. Met NS hebben we afgesproken deze meldingen periodiek door te geven, wij zullen zelf ook trajecten met structureel materieeltekort onder de aandacht blijven brengen. Het is tenslotte al eerder voorgekomen dat NS treinen alsnog heeft verlengd. NS heeft aangegeven hiervoor open te blijven staan.