Blog: de niet-uitcheckboete
Een reiziger meldde zich bij Rover met een principiële klacht: NS had bij hem zomaar een boete van 5 cent afgeschreven, eigenlijk bestaande uit 5 boetes van 1 cent per keer omdat hij 5 keer vergeten was uit te checken met zijn Traject Vrij abonnement. NS verdedigde de boete met “wij weten niet waar je bent uitgecheckt. Je had bijv. naar Groningen kunnen reizen zonder hiervoor te betalen. We moeten ergens op terug kunnen vallen.” Dan zal het incasseren van 1 cent deze mogelijkheid vast voldoende compenseren. Een dergelijk boetebedrag is natuurlijk principieel: je houd je niet aan de regels van NS en moet daarvoor worden gestraft, al is het maar met 1 cent. Al houdt NS een slag om de arm, gezien de reactie naar de betreffende reiziger: “Voor nu houden we een bedrag in van 1 cent per keer, dit kan in de toekomst verhoogd worden, net zoals bij andere abonnementen.“ Wie bijvoorbeeld met de Business Card niet uitcheckt, betaalt een “niet-uitcheckboete” van 10 euro.
De boete voor het niet uitchecken vormt een basis van het OV-chipkaartsysteem. Het is de reden dat de incidentele reiziger voor een reis van 3 euro minimaal 20 euro op zijn chipkaart moet laden en dus een potentiële niet-uitcheckboete van 17 euro boven het hoofd heeft hangen. Het systeem is nu eenmaal fraudegevoelig en wordt gebruikt door miljoenen potentiële oplichters die het in hun hoofd kunnen halen deels op kosten van de vervoerders dagelijks van Vlissingen naar Groningen te reizen. Hoge borgkosten kunnen bij een prepaid betaalsysteem als de OV-chipkaart het grijsrijden op lange afstanden voorkomen (en tevens het reizen op korte afstanden minder aantrekkelijk maken, dat is de keerzijde). Voor abonnementhouders moet de vervoerder zich duidelijk soms in vreemde bochten wringen om hetzelfde resultaat te bereiken.
Rover heeft vaak gezegd dat bij de keuze voor een fraudegevoelig systeem als de OV-chipkaart de vervoerder onvermijdelijk zelf een deel van het risico moet dragen. De vraag is hoe groot dat deel moet zijn. Over een cent boete zullen niet veel mensen zich opwinden. Maar dit soort “correctietarieven” moeten ook niet te hoog worden, zoals de instapborg van €20 dat duidelijk wel is. En hierbij hebben vervoerders wel degelijk ook gekozen voor het dragen van een aanzienlijk risico. Want vervoerders denken misschien met een instapborg cq niet-uitcheckboete van €20 gegarandeerd geen cent te weinig te ontvangen, maar hoeveel mensen besluiten nu om hun centen dan maar helemaal niet meer naar het OV te brengen?
Sanne van Galen
Woordvoerder Rover