Blog: een uniek systeem
Station Haarlem, de daluren zijn aangebroken. In de Stationshal staan meerdere NS-medewerkers. Eén van hen staat met een strenge blik vlak voor me, met arendsogen houdt zij alles in de gaten. Opeens vliegt ze als een roofvogel op een prooi af op een reiziger maar schijn bedriegt: ze heeft een oudere dame in het vizier die wat verward staat te kijken bij een kaartautomaat. “Daar staat nog een automaat hoor, daar kunt u losse kaartjes kopen,”, wijst zij de reizigster, “dan hoeft u nu niet een OV-chipkaart te kopen en daar meteen 20 euro op te zetten”. Tegelijkertijd loopt een vrolijke roodharige NS-medewerkster op de automaat ernaast af, waar zich inmiddels een klein groepje grijsharige dames voor heeft geschaard. “Met korting meereizen? Ja hoor dat kan, allemaal even een OV-chipkaart kopen en daar 10 euro opzetten, dan even allemaal meereiskorting laden iedere keer voor het inchecken.” Nadat haar eigen woorden tot haar zijn doorgedrongen voegt ze er aan toe “niet erg handig hè?”
Die laatste opmerking is tekenend voor de OV-chipkaart. Het NS-personeel werkt zich duidelijk een slag in de rondte, maar vrijwel niemand ziet de kans om te antwoorden met “veel makkelijker hè, die ene kaart voor al het OV!” Maar er is ook helemaal niet zoiets als één kaart voor al het OV, want op de OV-chipkaart zelf kun je niet reizen. Daarvoor is een reisproduct nodig op die kaart, of dat nou saldo is of het handige product “reizen op saldo activeren”. En laat er nou een heel oerwoud aan reisproducten zijn ontstaan. Reisproducten die iets nodig hebben zoals een ‘activering’ (wat je doet door bij een automaat een ‘bestelling op te halen’) of een bepaald minimumsaldo. Of reisproducten die elkaar naar het leven staan en daarom ieder een eigen chipkaart nodig hebben.
In een uitzending van Kassa vorige week zaterdag zat ik tegenover NS-directeur Hans Peters, die de OV-chipkaart verdedigde door het een “uniek systeem” te noemen. Natuurlijk is ieder OV-chipkaartsysteem uniek. De Oyster Card in Londen is uniek, omdat deze automatisch de goedkoopste prijs berekent. De Navigo-pas in Parijs is uniek, omdat deze maar één reisproduct kent, dat bij iedere vervoerder geldig is. De Octopus Card in Hong Kong is uniek, omdat hiermee ook de boodschappen en de parkeermeter betaald kunnen worden. De Nederlandse OV-chipkaart is vooral uniek omdat deze gemaakt is voor en door vervoersbedrijven. De reiziger heeft zich aan te passen aan een systeem dat niet intuïtief is en veel nadelen kent.
Een voorbeeld: abonnementhouders betalen veel voor hun OV-abonnement (ja, ook studenten betalen voor hun OV-kaart) maar krijgen daar dan ook reisgemak voor terug. Dat was tenminste in het verleden zo. Tegenwoordig moet ook de abonnementhouder verplicht in- en uitchecken. Doet hij dit niet, dan kan hij een boete krijgen – zelfs al heeft hij al duizenden euro’s voor het abonnement betaald. Logisch voor de vervoerder, onbegrijpelijk voor de reiziger. Daarom is Rover samen met de LSVb een dossier gestart op Rechtspraak.nu om via crowdfunding een juridisch onderzoek te kunnen betalen. Want deze unieke manier om met de reiziger om te gaan, is één ding dat we graag tot het verleden zien behoren.
Sanne van Galen
Woordvoerder Rover