Weer twee zwarte dagen op het spoor

Rover heeft geen begrip voor het grootschalig ontregelen van het treinverkeer in Noord-Holland dinsdagavond en rond Den Haag woensdagochtend. Tienduizenden reizigers zijn onnodig gedupeerd en op kosten gejaagd door de overdreven maatregel. Rover wil dat de spoorsector ruimhartig omgaat met compensatie voor de getroffen reizigers.

Dinsdagavond was weer een zwarte dag op het spoor. Middenin de avondspits legde ProRail het treinverkeer in Noord-Holland boven de lijn Leiden-Amsterdam grotendeels stil. Tienduizenden reizigers zijn gedupeerd. Een deel van hen heeft op eigen kosten ander vervoer gezocht. Tot laat in de avond hadden reizigers last van uitgevallen treinen en liepen er mensen op stations te dolen op zoek naar een trein die hun wel thuis kon brengen. De
onbereikbaarheid van Den Haag Centraal woensdagochtend blijkt dezelfde oorzaak te hebben.

Niet kunnen bellen

Aan deze zwarte dagen kwam geen sneeuw of storm te pas. Door een technische storing kon de Verkeersleiding in Alkmaar niet meer bellen met machinisten. Voor een veilige afwikkeling van het treinverkeer is dit telefooncontact niet onmisbaar. Daar zijn van oudsher de seinen voor. De opvolging van seinopdrachten door de machinisten wordt gecontroleerd door de automatische treinbeïnvloeding (ATB). De telefoon heeft hier nog een stukje verdere risicovermindering aan toegevoegd, omdat men elkaar daarmee in uitzonderlijke gevallen snel kan waarschuwen.

Maar moet het treinverkeer nu op grote schaal acuut worden stilgelegd als verkeersleiding en machinisten elkaar niet meer kunnen bellen? In de afweging die hier is gemaakt zien we de heersende fixatie terug op een absoluut maximale veiligheid ten koste van alles. Het is dezelfde, haast maniakale focus op veiligheid die er sinds begin dit jaar toe leidt dat ProRail buiten de afgesproken onderhoudsuren het treinverkeer vaker dan ooit plat legt voor spoedreparaties. Dit jaar gebeurde dat al meer dan 70 keer, niet alleen tijdens stille uren, maar ook op drukke trajecten in de spits. Is de infrastructuur werkelijk in zo’n gevaarlijk slechte staat van onderhoud? Dan is dat zeer verontrustend. Of zit de oorzaak in een toenemende veiligheidsmanie? Dan is dat evenzeer verontrustend.

Omgaan met risico

Een leven dat 100% vrij is van ieder risico is geen leven. Volledig risicovrij verkeer betekent: géén verkeer. De trein is van oudsher al een zeer veilig vervoermiddel. Er resteren nog wel enkele beperkte risico’s, bijvoorbeeld in de effectiviteit van de ATB, die vanwege de mogelijk grote gevolgen nog verder moeten worden verminderd. Risicoverminderende maatregelen zullen echter altijd op een verstandige manier moeten worden afgewogen tegen het belang van een beschikbaar en betrouwbaar spoorsysteem.

Bij deze afweging ziet Rover het fout gaan. De proportionaliteit van maatregelen raakt zoek. ProRail kiest, aangespoord door steeds scherpere veiligheidsvoorschriften van de overheid, blind voor de maximaal veilige kant – ongeacht de consequenties voor de gebruikers van het spoor. En ongeacht de effecten voor de verkeersveiligheid in bredere zin. Het verdrijven van treinreizigers naar vervoermiddelen over de weg doet de veiligheid per saldo ook geen goed. Maar dat is andermans straatje.

Rover is zeer ontevreden over de kwaliteit van het beheer van de spoorweginfrastructuur in Nederland. Naast het door veiligheidsmanie gedreven stilleggen van het treinverkeer betreft dit de onophoudelijke reeks sein-, wissel- en stroomstoringen, de brandmeldingen in de Schipholtunnel en de grote hoeveelheid hinder voor reizigers door werk aan het spoor dat wél gepland is. Ook lopen werkzaamheden dit jaar weer vaker uit.

ProRail onderzoekt de oorzaak van de technische storingen. Langzamerhand weten wij wel wat de bevindingen zullen zijn bij technische storingen met een mega-impact: wat er nu gebeurd is, is heel uitzonderlijk, het betreft een incident. Een lange lijst van zwarte dagen met een hoogst uitzonderlijke aanleiding duidt echter niet op een verzameling van losse incidenten, maar op een structureel probleem. Een probleem dat niet technisch van aard hoeft te zijn.

Extra kosten reizigers

Rover roept NS als eerste aanspreekpunt voor treinreizigers op om ruimhartig om te gaan met compensatievragen van gestrande reizigers die gisteren extra kosten hebben moeten maken voor bus of taxi. Daarbij vinden wij het voor de hand liggen dat NS deze kosten neerlegt bij ProRail. Misschien helpt dat ook om het belang van de reiziger wat meer in beeld te brengen bij ProRail.

Foto: Jan-Willem Bult via Twitter