Verdubbeling zwartrijboetes is een slag in de lucht

Staatssecretaris Mansveld kondigt vandaag in een brief aan de Kamer aan dat zij voornemens is de zwartrijdersboete van 35 euro te verdubbelen naar 70 euro. Gehoopt wordt dat dit notoire zwartrijders meer afschrikt, en dat dit ‘vanzelf’ ook tot minder agressie tegenover controlerend OV-personeel leidt. Dat zijn op zichzelf natuurlijk prima doelen. De vraag is alleen of het ook zo werkt. Zijn de mensen die tot agressie overgaan gevoelig voor een hogere boete? Vergroot een hogere boete niet de kans op een conflict? Dat zouden we graag eerst willen weten. Maar een onderbouwing van het effect van de maatregel ontbreekt.

Strengere straffen leiden niet per definitie tot lagere criminaliteit. Zonder een hoge pakkans is waarschijnlijk weinig effect te verwachten. Een boetebeleid zonder aandacht voor de pakkans is een slag in de lucht. En hoe zit het met de poortjes, die de zwartrijders moeten tegenhouden? Zijn die bij nader inzien niet effectief?

De boeteverdubbeling is gericht op notoire zwartrijders. Maar hij hangt iedereen boven het hoofd die niet heeft ingecheckt, ook de reiziger die altijd netjes betaalt en een enkele keer onbedoeld een check-in mist. Daar is staatssecretaris Mansveld niet op uit, zo blijkt uit haar brief. Hiervoor zouden de vervoerders met een uniform coulancebeleid moeten komen. Geen hogere boetes zonder uniform coulancebeleid.

Maar hoe dat coulancebeleid eruit ziet, moet nog blijken. Deze discussie vermengt zich nu met de kwestie van de boetes voor (incidenteel) niet-ingecheckte reizigers met een vooruitbetaald algemeen vrij-reizenabonnement. NS volgt hiervoor een klantvriendelijk coulancebeleid. Rover en Consumentenbond bepleitten enkele maanden geleden al dat de andere vervoerders een soortgelijk coulancebeleid moeten gaan voeren. Maar dat gaat dus over niet-ingecheckte abonnementhouders die al betaald hebben voor hun reis.

Eén ding is voor Rover duidelijk: zonder onderbouwing en zonder duidelijkheid over coulancebeleid is verdubbeling van de zwartrijdersboete een dubieuze maatregel.